Çocuğa Sınır Koyma
Anne babaların çocuk yetiştirme ile ilgili çocuklarına “sınır koymak” ve “otorite sağlamak” konusunda sorunlar yaşadığı gözlemlenmektedir. Sınır koymak, çocuğun kendisini emniyette hissederek hareket edebileceği alanı belirleyen yardımcı ve yol gösterici işaretleri çocuğa sunmaktır.
Kurallar, sınırlar bizim hayatımızı kolaylaştırdığı gibi çocuklarında hayatını kolaylaştırır. Bizler yetişkin olarak hayatımızda sınırlara ve kurallara ihtiyaç duyarken çocukların bilişsel seviyesi düşünüldüğünde sınırlara, kurallara ve rutinlere ne kadar çok ihtiyaçları olduğunu anlayabilirsiniz.
Çocuklar ancak sınırlar olduğunda kendilerini güvende hissedebilirler. Çocukların erken yaşlarda sınırlarla karşılaşması sadece güvende olma ihtiyacını karşılamaz aynı zamanda çocukların sosyal becerilerinin gelişmesine de yardımcı olur. Sınırlar konularak büyümüş çocuklar sosyal hayattaki kurallara uyum sağlamakta zorlanmaz. Çünkü toplumda hangi davranışının kabul gördüğünü, hangi davranışının kabul görmediğini anne babaların koydukları sınırlarla deneyimleyerek öğrenmişlerdir. Eğer çocuğunuza sınır koymaz ve onaylamadığınız bir davranışı yapmasına izin verirseniz, çocuğunuza o davranışının yanlış olduğunu öğrenme şansına vermemiş olursunuz.
Sınır konulması çocukların sorumluluk alma, kendini kontrol etme, kendi kararlarını verme gibi önemli kişilik özelliklerinin de gelişmesine yardımcı olur. Çocuklar sınır konulduğunda anne babanın sunduğu alternatifler hakkında karar vermek zorunda kalır. Anne babanın sunduğu alternatiflerden birini seçer ve o seçtiği seçeneğin sonucunu kabul ederler. Bu deneyim çocukta sorumluluk duygusunu geliştirir.
Neden Sınırlar?
Çünkü Sınırlar;
• Çocuğun hareket alanını belirler, istediği ayrıcalıkların elde edilme koşullarını ifade eder.
• Kurallar ve isteklerden farklı olarak, ebeveyn-çocuk ilişkisinde stresin daha az, güç savaşımlarının ise daha nadir yaşanmasına izin verir.
• Karşılıklı saygı oluşturur.
• Çocuğu kendi davranışlarından sorumlu tutar.
• Çocuğun yardım ve destek gibi kavramları anlamasını sağlar.
• Çocuğun var olanı somut olarak anlamasını sağlar.
Sınırlar ve Kurallar Konusunda Nelere Dikkat Edilmelidir?
• Sınırlar ve kuralların yaş ve gelişim dönemine uygun olması,
• Gerçekten gerekliyse ve kararlıysanız “hayır” demek,
• Sınırlar ve kurallar belirlenirken tutarlı olunması,
• Sınırlar ve kurallar oluşturulurken anne-babalar arasında bulunan fikir ayrılıklarının çocuklar önünde yaşanmaması ve anne babalar arasında çözümlenmesi,
• Anne babaların birbirlerinden haberdar olması ve iyi bir iletişim içerisinde olması,
• Anne babaların sözler ve davranışlarının birbiri ile tutarlı olması,
• Çocuğun sınırlara uyması takdir edilmeli,
• Çocuğa uzun nasihatlerde bulunulmaması,
• Çocukla gereksiz güç mücadelesine girilmemesi,
Geniş aile bireylerinin konulan sınır ve kuralları sabote etmemesi için gerekli önlemlerin alınması,
• Çocuğunuz koyduğunuz kurallara uymuyorsa nasıl bir yaptırım uygulanacağına dair karar verilmeli ve tutarlı olunmalıdır.
Çocuğa sevgi, anlayış, sabır ve şefkat ile yaklaşıyorsanız, onun ağlamasından, ara ara kendini kızgın veya mutsuz hissetmesinden korkmayın. Çocuğunuzun anlık mutsuzluğu sizin kural koymadaki kararlılığınızı etkilemesin, kararsız olduğunuzda veya koyduğunuz kuralı kendiniz bozduğunuzda çocuk bunu kavrayacak, ileride de kurallara uymamanın yollarını deneyecektir. Verdiğiniz ödül veya cezadan pişman olmayın, hatalı olduğunuzu düşünüyorsanız, uygulamanın bitiminde çocuğa bunu açıklayabilirsiniz.
Dolayısıyla hata yapmaktan korkmamak, önemli olan mükemmel anne-baba olmak değil, mutlu bir çocuğun mutlu anne-babası olmaktır.
Unutulmamalıdır ki çocuklara “çok rahat” bir hayat sunmak, onlara uzun vadede “yarar” sağlamak değil, “zarar” vermek anlamına gelir.
Psk. NİLÜFER ÖZKAN BUDAK
Kaynaklar
Çocuklara Sınır Koymak. İstanbul: Hayat YAY.
Gordon, T.G. (1975) Etkili Ana Baba Eğitimi: Aile İletişim Dili. İstanbul: Sistem Yay. McKenzie,
R. (1999) Çocuğunuza Sınır Koyma. Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Nitzch, C. Ve von Schelling, C (1998)
http://www.ekipnormarazon.com/makaleler/7-zor-cocuk/180-gaovadya
http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/37/01/752346/icerikler/cocuk-ve-sinir_216758.html
Kurallar, sınırlar bizim hayatımızı kolaylaştırdığı gibi çocuklarında hayatını kolaylaştırır. Bizler yetişkin olarak hayatımızda sınırlara ve kurallara ihtiyaç duyarken çocukların bilişsel seviyesi düşünüldüğünde sınırlara, kurallara ve rutinlere ne kadar çok ihtiyaçları olduğunu anlayabilirsiniz.
Çocuklar ancak sınırlar olduğunda kendilerini güvende hissedebilirler. Çocukların erken yaşlarda sınırlarla karşılaşması sadece güvende olma ihtiyacını karşılamaz aynı zamanda çocukların sosyal becerilerinin gelişmesine de yardımcı olur. Sınırlar konularak büyümüş çocuklar sosyal hayattaki kurallara uyum sağlamakta zorlanmaz. Çünkü toplumda hangi davranışının kabul gördüğünü, hangi davranışının kabul görmediğini anne babaların koydukları sınırlarla deneyimleyerek öğrenmişlerdir. Eğer çocuğunuza sınır koymaz ve onaylamadığınız bir davranışı yapmasına izin verirseniz, çocuğunuza o davranışının yanlış olduğunu öğrenme şansına vermemiş olursunuz.
Sınır konulması çocukların sorumluluk alma, kendini kontrol etme, kendi kararlarını verme gibi önemli kişilik özelliklerinin de gelişmesine yardımcı olur. Çocuklar sınır konulduğunda anne babanın sunduğu alternatifler hakkında karar vermek zorunda kalır. Anne babanın sunduğu alternatiflerden birini seçer ve o seçtiği seçeneğin sonucunu kabul ederler. Bu deneyim çocukta sorumluluk duygusunu geliştirir.
Neden Sınırlar?
Çünkü Sınırlar;
• Çocuğun hareket alanını belirler, istediği ayrıcalıkların elde edilme koşullarını ifade eder.
• Kurallar ve isteklerden farklı olarak, ebeveyn-çocuk ilişkisinde stresin daha az, güç savaşımlarının ise daha nadir yaşanmasına izin verir.
• Karşılıklı saygı oluşturur.
• Çocuğu kendi davranışlarından sorumlu tutar.
• Çocuğun yardım ve destek gibi kavramları anlamasını sağlar.
• Çocuğun var olanı somut olarak anlamasını sağlar.
Sınırlar ve Kurallar Konusunda Nelere Dikkat Edilmelidir?
• Sınırlar ve kuralların yaş ve gelişim dönemine uygun olması,
• Gerçekten gerekliyse ve kararlıysanız “hayır” demek,
• Sınırlar ve kurallar belirlenirken tutarlı olunması,
• Sınırlar ve kurallar oluşturulurken anne-babalar arasında bulunan fikir ayrılıklarının çocuklar önünde yaşanmaması ve anne babalar arasında çözümlenmesi,
• Anne babaların birbirlerinden haberdar olması ve iyi bir iletişim içerisinde olması,
• Anne babaların sözler ve davranışlarının birbiri ile tutarlı olması,
• Çocuğun sınırlara uyması takdir edilmeli,
• Çocuğa uzun nasihatlerde bulunulmaması,
• Çocukla gereksiz güç mücadelesine girilmemesi,
Geniş aile bireylerinin konulan sınır ve kuralları sabote etmemesi için gerekli önlemlerin alınması,
• Çocuğunuz koyduğunuz kurallara uymuyorsa nasıl bir yaptırım uygulanacağına dair karar verilmeli ve tutarlı olunmalıdır.
Çocuğa sevgi, anlayış, sabır ve şefkat ile yaklaşıyorsanız, onun ağlamasından, ara ara kendini kızgın veya mutsuz hissetmesinden korkmayın. Çocuğunuzun anlık mutsuzluğu sizin kural koymadaki kararlılığınızı etkilemesin, kararsız olduğunuzda veya koyduğunuz kuralı kendiniz bozduğunuzda çocuk bunu kavrayacak, ileride de kurallara uymamanın yollarını deneyecektir. Verdiğiniz ödül veya cezadan pişman olmayın, hatalı olduğunuzu düşünüyorsanız, uygulamanın bitiminde çocuğa bunu açıklayabilirsiniz.
Dolayısıyla hata yapmaktan korkmamak, önemli olan mükemmel anne-baba olmak değil, mutlu bir çocuğun mutlu anne-babası olmaktır.
Unutulmamalıdır ki çocuklara “çok rahat” bir hayat sunmak, onlara uzun vadede “yarar” sağlamak değil, “zarar” vermek anlamına gelir.
Psk. NİLÜFER ÖZKAN BUDAK
Kaynaklar
Çocuklara Sınır Koymak. İstanbul: Hayat YAY.
Gordon, T.G. (1975) Etkili Ana Baba Eğitimi: Aile İletişim Dili. İstanbul: Sistem Yay. McKenzie,
R. (1999) Çocuğunuza Sınır Koyma. Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Nitzch, C. Ve von Schelling, C (1998)
http://www.ekipnormarazon.com/makaleler/7-zor-cocuk/180-gaovadya
http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/37/01/752346/icerikler/cocuk-ve-sinir_216758.html
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğa Sınır Koyma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Nilüfer ÖZKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
