Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Nedir?
Kısaca aşırı harareketlilik, yerinde duramama, kıpır kıpır olma durumu ve bunun yanında dikkatini bazı alanlarda uzun süre birşeye odaklayamama, konsantre olamama ile belirgin bir durumdur. Bununla birlikte ek olarak dürtüsellik (tepkisellik-fevrilik) belirtileri mevcuttur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun temel belirtilerini üç guruba ayırabiliriz.
-İlk belirti Hiperaktivite
-İkinci belirti Dikkat Eksikliği ve Dikkat Problemleri
-Üçüncü olarak ise dürtüsellik (iç tepkisellik durumudur)
Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite durumunun bütün belirtileri bu üç temel alanda toplanır.
Bir çocuk haraketli olmasa da çabuk sıkılma, dikkatini devam ettirememe, dikkatinin çabuk dağılması, uzun süre dinleyememe, dikkatini ayrıntılara verememe, dikkatsizce hatalar yapma ders ve dikkat görevlerine karşı ilgisizlik olabilir. Örneğin; unutkanlık sınıfta okulda eşya kaybetme, uzun süre dinleyememe dikkat gerektiren görevlerden kaçınma gibi belirtiler var ise dikkat eksikliği vardır. Dikkat eksikliği olup akademik alanda başarı gösteremeyen çocuklar çogu zaman tembel diye etkilenir. Halbuki unutmamak gerekir ki her çocuk belirli bir potansiye ile doğar fakat zamanla önüne engeller çıkabilir. Bu çocuklar desteklenmezse zamanla özgüvenleri düşer, okula gitmek ders çalışmak istemezler çünkü artık kendilerine olan inancı azalmıştır. Dikkat eksikliği olup aşırı hareketli olmayan çocuklar gözden kacabılır. Çünkü hareketli çocuklar dikkat çeker fakat hareketli olmayan sadece dikkat eksikliği olan çocuklar dikkat çekmez ve fark edilmedikleri için başarısızlıkları derinleşebilir.
Bunun yanında bazen de bu durumun tam tersi olarak dikkati çok iyi olup aşırı hareketli ve dürtüsel yapıda olabilir. Bu şekilde olduğu zaman ise dürtüsellik ve hiperaktivite ön plandadır. Bu çocukların enerjik ve aktif yapıları vardır kıpır kıpırdırlar. Sanki motor takılmış gibi hareket ederler. Daha hayatlarının ilk yaşlarda yürümeye başladığı dönemden itibaren cok aşrı ve yaşıtlarından hemen fark edilen aktif yapıları vardır. En belirgin özellikleri aşırı hareketli olma,hızlıca ordan oraya koşma, mobilya ve eşyalar üzerinde ordan oraya gezme, aklına geleni hemen yapma, kendisini ilgilendirmeyen konularda müdahale etme, hiç düşünmeden ani tepkiler verme, ani ve sonucu düşünmeden hareket etme gibi davranışlar görülür.
Dürtüsellik belirtileri ise daha çok konuşma, sözün tam arasına girme, soru tamamlanmadan cevabı yapıştırma gibi özellikleri vardır.
Özellikle ders başarısı acısından dikkat eksikliği olan grup daha risklidir. Maalesef bu gruptaki çocuklar okulda ve evde ders çalışma acısından daha cok sorun yasar. Davranış sorunları ve kurallara uyma problemleri ise daha cok hiperaktivitesi ön planda olan çocuklarda fazladır. Bu gruptakiler daha hareketli ve daha dürtüsel oldukları için kural gerektiren ortamlardan sıkılıp sorunu düşünemeden hareket edebilirler.
Unutulmamalıdır ki bahsetmiş olduğumuz dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı bir uzman tarafından konması daha uygun olur. Çünkü yanlış tanı ve tedavi sorunları daha da çok arttıracaktır.
Bu tanı aileden alınacak öykü öğretmenden alınacak bilgiler birleştirilerek uzman psikolog ya da psikiyatri tarafından konur.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Sebepleri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun asıl sebebi henüz bilinmese de, bozukluğun oluşumunda biyolojik (nörolojik) ve genetik faktörlerin rolü olduğuna işaret edilmektedir. DEHB’li çocukların beyinlerinin ön kısmında ve limbik sistemde bulunan kimyasal ileticilerin (neurotransmitterler) çalışmasında bozulma olduğu bilinmektedir. Beynin bu bölgeleri konsantre olma, planlama, davranışları kontrol etme, hafıza, motivasyon konularında önemli rol oynamaktadır.
Gebelikte ilaç ya da alkol gibi toksinlere maruz kalma, enfeksiyonlar, zor doğum, düşük doğum ağırlığı ve beyin travması bu çocukların özgeçmişlerinde daha sık bildirilmiştir.
Çevresel faktörler ya da aile tutumları DEHB oluşmasına neden olmaz. Fakat bulguların artmasında ya da azalmasında ve ek sorunların çıkmasında etkisi vardır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)Neden Tedavi Edilmelidir?
ADHD tedavi edilmediği takdirde çocuğun hayatı açısından çok mühimdir ve tüm hayatını değiştirrebilir. Tedavi edilmediği taktirde hayatının pek çok alanında sıkıntılarla karşı karşıya kalabilir. Bunları sıralıyacak olursak;
A)Özgüven azalması:
Dikkat eksikliği ince motor becerileri yeterince gelişmemiş olan çocuklar dikkatsizce hatalar yapar ve beceriksizlikle suçlanabilir. Aynı şekilde hiperaktif çocukların aşırı hareketliliğinden ve dikkat eksikliğinden dolayı çocuğa ‘’yaramaz çocuk,tembel çocuk’’ gibi etiketlemeler yapılabilir ve bu durum çocuğun özgüvenini zedeler. Bu sebeple anne babanın çocuğa yaklaşımı ve desteği öğretmen ve okulun bilinçli olması özgüvenin zedelenmemesi için çok önemlidir.
B) Kendilerinde olan potansiyeli ortaya koyamama:
Çocukta normal zeka olduğu halde zekasını ders başarısında ,dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerde ortaya koyamaz ve ders başarısı ödevini sıklıkla yapamama gibi durumlar söz konusu olabilir.
C)Okul Ve Öğretmen İlişkisinin Bozulması:
Hiperaktif çocuklarda ders başarısızlığı,derslerde gösterilen hareketlilik ve dikkat eksikliği,dersten çabuk sıkılma,ders boyunca dikkatini verememe,derste arkadaşları ile konuşma olabilir bu durum okul kuralarına uymama olarak arkadaşları ve okul çevresince dışlanmaya sebep olur.
Çocuklar ve Ergenler için ne tür bir DEHB tedavisi önerilmektedir?
DEHB’nun tedavisinde sık olarak kullanılan yöntemler ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, psikoterapi ve grup tedavisidir. Bu tedavi yöntemlerinden hangilerinin kullanılacağının kararı kişinin bireysel özellikleri dikkate alınarak belirlenir.
DEHB olan çocuklar tedavi görmedikleri zaman ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde başka psikiyatrik ve psikolojik bozukluklar açısından daha riskli hale gelirler. Bu bozukluklar içerisinde, antisosyal davranışlar, alkol-madde kötüye kullanımı, depresyon ve kaygı bozuklukları en sık rastlananlardır. Tüm bu nedenlerle, erken tanı konulması ve etkili bir tedaviye zamanında başlanması son derece önemlidir.
Peki sadece ilaç tedavisi yeterli midir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtilerinin şiddet dercesine göre, eşlik eden başka bir problem olup olmamasına göre ilaç tedavisi ve ek tedavi metotları uygulanır. İdeal tedavi ve başarılı sonuç için psikoterapi,psiko-eğitsel destek ve davranış tedavisi faydalı olacaktır.
Destek almak için profil sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Dikkat Eksikliği Hakkında Yanlış Bilinenler
1)Dikkat eksikliği diye bir şey yoktur, bu sadece kişinin yapması gereken şeylere karşı gösterdiği isteksizliktir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sık sık “isteksizlik” ile karıştırılır ancak kişinin ruh hali değil, beyindeki idareyi sağlayan kimyasal maddelerle ilgili bir problemdir.
2) Herkeste bir miktar dikkat eksikliği vardır, eğer kişi yeterince akıllıysa bu sorunun üstesinden gelebilir.
Dikkat eksikliği her zeka düzeyindeki insanı etkileyebilir ve kronik dikkat eksikliği kişinin sadece düşünceleriyle tedavi edebileceği bir durum değildir.
3) Dikkat eksikliği bulunan birinde depresyon, kaygı bozukluğu ya da diğer psikolojik hastalıklar görülmez.
Dikkat eksikliği bulunan bir kişide depresyon, kaygı bozukluğu ve diğer psikolojik hastalıkların görülme ihtimali diğer insanlara göre 6 kat daha fazladır.
Sonuç olarak; dikkat eksikliği hem yetişkinleri hem de çocukları aynı oranda etkileyen bir rahatsızlıktır. Çocukluk döneminde genellikle hiperaktivite ile birlikte görülür.
Belirtileri çocukluk döneminde sosyal ilişkileri, ergenlik döneminde sosyal hayatı ve okul başarısını, yetişkinlik döneminde ise iş hayatını ve ilişkileri olumsuz yönde etkileyebilir.
Terapi ve ilaçlarla hastalığın belirtileri kontrol altına alınabilmektedir. Ancak kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler de belirtilerin azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Çocukluk döneminde dikkat eksikliğinin belirlenmesi yetişkinlere göre daha zor olduğu için çocuklar ebeveynleri tarafından yakından takip edilmelidir.
Kaynaklar
• Adult ADD, ADHD
• Adult ADHD and Exercise
• Common Symptoms of ADD in Adults
• ADHD’s Impact on Relationships
• How ADHD Adults Can Change Habits
• Adult ADHD (attention-deficit/hyperactivity disorder)
• Treatment of adults with attention-deficit/hyperactivity disorder
• ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Medication
• Treatment for Attention Deficit Disorder (ADHD
• Attention Deficit Drugs NY Times
Kısaca aşırı harareketlilik, yerinde duramama, kıpır kıpır olma durumu ve bunun yanında dikkatini bazı alanlarda uzun süre birşeye odaklayamama, konsantre olamama ile belirgin bir durumdur. Bununla birlikte ek olarak dürtüsellik (tepkisellik-fevrilik) belirtileri mevcuttur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite durumunun temel belirtilerini üç guruba ayırabiliriz.
-İlk belirti Hiperaktivite
-İkinci belirti Dikkat Eksikliği ve Dikkat Problemleri
-Üçüncü olarak ise dürtüsellik (iç tepkisellik durumudur)
Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite durumunun bütün belirtileri bu üç temel alanda toplanır.
Bir çocuk haraketli olmasa da çabuk sıkılma, dikkatini devam ettirememe, dikkatinin çabuk dağılması, uzun süre dinleyememe, dikkatini ayrıntılara verememe, dikkatsizce hatalar yapma ders ve dikkat görevlerine karşı ilgisizlik olabilir. Örneğin; unutkanlık sınıfta okulda eşya kaybetme, uzun süre dinleyememe dikkat gerektiren görevlerden kaçınma gibi belirtiler var ise dikkat eksikliği vardır. Dikkat eksikliği olup akademik alanda başarı gösteremeyen çocuklar çogu zaman tembel diye etkilenir. Halbuki unutmamak gerekir ki her çocuk belirli bir potansiye ile doğar fakat zamanla önüne engeller çıkabilir. Bu çocuklar desteklenmezse zamanla özgüvenleri düşer, okula gitmek ders çalışmak istemezler çünkü artık kendilerine olan inancı azalmıştır. Dikkat eksikliği olup aşırı hareketli olmayan çocuklar gözden kacabılır. Çünkü hareketli çocuklar dikkat çeker fakat hareketli olmayan sadece dikkat eksikliği olan çocuklar dikkat çekmez ve fark edilmedikleri için başarısızlıkları derinleşebilir.
Bunun yanında bazen de bu durumun tam tersi olarak dikkati çok iyi olup aşırı hareketli ve dürtüsel yapıda olabilir. Bu şekilde olduğu zaman ise dürtüsellik ve hiperaktivite ön plandadır. Bu çocukların enerjik ve aktif yapıları vardır kıpır kıpırdırlar. Sanki motor takılmış gibi hareket ederler. Daha hayatlarının ilk yaşlarda yürümeye başladığı dönemden itibaren cok aşrı ve yaşıtlarından hemen fark edilen aktif yapıları vardır. En belirgin özellikleri aşırı hareketli olma,hızlıca ordan oraya koşma, mobilya ve eşyalar üzerinde ordan oraya gezme, aklına geleni hemen yapma, kendisini ilgilendirmeyen konularda müdahale etme, hiç düşünmeden ani tepkiler verme, ani ve sonucu düşünmeden hareket etme gibi davranışlar görülür.
Dürtüsellik belirtileri ise daha çok konuşma, sözün tam arasına girme, soru tamamlanmadan cevabı yapıştırma gibi özellikleri vardır.
Özellikle ders başarısı acısından dikkat eksikliği olan grup daha risklidir. Maalesef bu gruptaki çocuklar okulda ve evde ders çalışma acısından daha cok sorun yasar. Davranış sorunları ve kurallara uyma problemleri ise daha cok hiperaktivitesi ön planda olan çocuklarda fazladır. Bu gruptakiler daha hareketli ve daha dürtüsel oldukları için kural gerektiren ortamlardan sıkılıp sorunu düşünemeden hareket edebilirler.
Unutulmamalıdır ki bahsetmiş olduğumuz dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı bir uzman tarafından konması daha uygun olur. Çünkü yanlış tanı ve tedavi sorunları daha da çok arttıracaktır.
Bu tanı aileden alınacak öykü öğretmenden alınacak bilgiler birleştirilerek uzman psikolog ya da psikiyatri tarafından konur.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Sebepleri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun asıl sebebi henüz bilinmese de, bozukluğun oluşumunda biyolojik (nörolojik) ve genetik faktörlerin rolü olduğuna işaret edilmektedir. DEHB’li çocukların beyinlerinin ön kısmında ve limbik sistemde bulunan kimyasal ileticilerin (neurotransmitterler) çalışmasında bozulma olduğu bilinmektedir. Beynin bu bölgeleri konsantre olma, planlama, davranışları kontrol etme, hafıza, motivasyon konularında önemli rol oynamaktadır.
Gebelikte ilaç ya da alkol gibi toksinlere maruz kalma, enfeksiyonlar, zor doğum, düşük doğum ağırlığı ve beyin travması bu çocukların özgeçmişlerinde daha sık bildirilmiştir.
Çevresel faktörler ya da aile tutumları DEHB oluşmasına neden olmaz. Fakat bulguların artmasında ya da azalmasında ve ek sorunların çıkmasında etkisi vardır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)Neden Tedavi Edilmelidir?
ADHD tedavi edilmediği takdirde çocuğun hayatı açısından çok mühimdir ve tüm hayatını değiştirrebilir. Tedavi edilmediği taktirde hayatının pek çok alanında sıkıntılarla karşı karşıya kalabilir. Bunları sıralıyacak olursak;
A)Özgüven azalması:
Dikkat eksikliği ince motor becerileri yeterince gelişmemiş olan çocuklar dikkatsizce hatalar yapar ve beceriksizlikle suçlanabilir. Aynı şekilde hiperaktif çocukların aşırı hareketliliğinden ve dikkat eksikliğinden dolayı çocuğa ‘’yaramaz çocuk,tembel çocuk’’ gibi etiketlemeler yapılabilir ve bu durum çocuğun özgüvenini zedeler. Bu sebeple anne babanın çocuğa yaklaşımı ve desteği öğretmen ve okulun bilinçli olması özgüvenin zedelenmemesi için çok önemlidir.
B) Kendilerinde olan potansiyeli ortaya koyamama:
Çocukta normal zeka olduğu halde zekasını ders başarısında ,dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerde ortaya koyamaz ve ders başarısı ödevini sıklıkla yapamama gibi durumlar söz konusu olabilir.
C)Okul Ve Öğretmen İlişkisinin Bozulması:
Hiperaktif çocuklarda ders başarısızlığı,derslerde gösterilen hareketlilik ve dikkat eksikliği,dersten çabuk sıkılma,ders boyunca dikkatini verememe,derste arkadaşları ile konuşma olabilir bu durum okul kuralarına uymama olarak arkadaşları ve okul çevresince dışlanmaya sebep olur.
Çocuklar ve Ergenler için ne tür bir DEHB tedavisi önerilmektedir?
DEHB’nun tedavisinde sık olarak kullanılan yöntemler ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, psikoterapi ve grup tedavisidir. Bu tedavi yöntemlerinden hangilerinin kullanılacağının kararı kişinin bireysel özellikleri dikkate alınarak belirlenir.
DEHB olan çocuklar tedavi görmedikleri zaman ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde başka psikiyatrik ve psikolojik bozukluklar açısından daha riskli hale gelirler. Bu bozukluklar içerisinde, antisosyal davranışlar, alkol-madde kötüye kullanımı, depresyon ve kaygı bozuklukları en sık rastlananlardır. Tüm bu nedenlerle, erken tanı konulması ve etkili bir tedaviye zamanında başlanması son derece önemlidir.
Peki sadece ilaç tedavisi yeterli midir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtilerinin şiddet dercesine göre, eşlik eden başka bir problem olup olmamasına göre ilaç tedavisi ve ek tedavi metotları uygulanır. İdeal tedavi ve başarılı sonuç için psikoterapi,psiko-eğitsel destek ve davranış tedavisi faydalı olacaktır.
Destek almak için profil sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Dikkat Eksikliği Hakkında Yanlış Bilinenler
1)Dikkat eksikliği diye bir şey yoktur, bu sadece kişinin yapması gereken şeylere karşı gösterdiği isteksizliktir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sık sık “isteksizlik” ile karıştırılır ancak kişinin ruh hali değil, beyindeki idareyi sağlayan kimyasal maddelerle ilgili bir problemdir.
2) Herkeste bir miktar dikkat eksikliği vardır, eğer kişi yeterince akıllıysa bu sorunun üstesinden gelebilir.
Dikkat eksikliği her zeka düzeyindeki insanı etkileyebilir ve kronik dikkat eksikliği kişinin sadece düşünceleriyle tedavi edebileceği bir durum değildir.
3) Dikkat eksikliği bulunan birinde depresyon, kaygı bozukluğu ya da diğer psikolojik hastalıklar görülmez.
Dikkat eksikliği bulunan bir kişide depresyon, kaygı bozukluğu ve diğer psikolojik hastalıkların görülme ihtimali diğer insanlara göre 6 kat daha fazladır.
Sonuç olarak; dikkat eksikliği hem yetişkinleri hem de çocukları aynı oranda etkileyen bir rahatsızlıktır. Çocukluk döneminde genellikle hiperaktivite ile birlikte görülür.
Belirtileri çocukluk döneminde sosyal ilişkileri, ergenlik döneminde sosyal hayatı ve okul başarısını, yetişkinlik döneminde ise iş hayatını ve ilişkileri olumsuz yönde etkileyebilir.
Terapi ve ilaçlarla hastalığın belirtileri kontrol altına alınabilmektedir. Ancak kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler de belirtilerin azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Çocukluk döneminde dikkat eksikliğinin belirlenmesi yetişkinlere göre daha zor olduğu için çocuklar ebeveynleri tarafından yakından takip edilmelidir.
Kaynaklar
• Adult ADD, ADHD
• Adult ADHD and Exercise
• Common Symptoms of ADD in Adults
• ADHD’s Impact on Relationships
• How ADHD Adults Can Change Habits
• Adult ADHD (attention-deficit/hyperactivity disorder)
• Treatment of adults with attention-deficit/hyperactivity disorder
• ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Medication
• Treatment for Attention Deficit Disorder (ADHD
• Attention Deficit Drugs NY Times
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Afra AHBAB'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Afra AHBAB'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
