Bağımlılık Tedavisinde Terapi
Bir çok bağımlı başlarda alkol ya da maddeyi kendi başlarına bırakabileceğine inanır ve tedaviye başvurmadan bırakma girişiminde bulunur. Ancak alkol ya da madde kullanımı beynin bazı işlevlerini bozduğu için bu çabaların önemli kısmı başarısızlıkla sonuçlanır. Beyindeki bu bozukluk kişi, alkol ya da maddeyi bıraktıktan sonra uzun bir dönem daha devam eder. Bu nedenle tedavi ve terapi, hastanın tekrar madde kullanmasını önlemek için gereklidir.
Yardım alsın ya da almasın bazen bağımlıların bırakma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlandığı görülür. Bu süreçte motivasyonun düşmesi, stres, madde kullanma arzusu ve dürtüsü ile başa çıkamama, çevreden uzaklaşamama gibi bir çok neden rol oynar. Kişiler başlar bırakır, bir süre sonra yeniden başlar ve bırakır bu döngüsel süreci bir çok bağımlı yaşar. Bağımlıların bazılarında ise bir destek ya da tedaviye başvurmadan kendi kendine bırakma girişiminin başarıyla devam ettiği görülebilir. Halen maddeden uzak durmayı başarabilen bağımlılar daha önceki başarısız bırakma girişimlerinden ders alarak yollarına devam edebilirler. Öte yandan bırakma girişimleri başarısız olan bazı madde kullanıcılarının “ortamda kullanmadan kalabilirim, madde kullanan arkadaşlarımla görüşebilirim” gibi gerçekçi olmayan beklentileri olduğu için başarısızlık yaşarlar. Bağımlılıkta terapi kişiyi yeniden madde kullanmaya sevk edecek düşünce ve davranışları fark ederek değiştirme ve duygusal (oto-kontrol) kontrolü sağlama çalışmalarını içermektedir.
Bağımlılık terapilerinde ilk adım kişinin sorununu tanıması ve değişim için istekliliğin arttırılmasıdır. Sorununu kabul etmeyen ve değişim isteği olmayan kişiler ile ilerleme kaydetmek zordur. Sürecin sonraki adımı kişinin sorununu çözmeye çalışırken kendi yeterliliklerini ve zaaflarını fark etmesi böylece kendini değerlendirme yetisini kazanmasıdır. Bu değerlendirmeler kişiye farklı bir bakış açısı kazandırarak, onu değişime yönlendirmeye yardımcı olur. Aynı zamanda bu aşamada kullanma arzusu ve dürtüsü ile başa çıkma, olayların ya da duyguların etkisi ile maddeye yönelmeyi önleme becerileri üzerinde durulur. Kişinin davranışını sürdüren güvensizlik, hayır demekte zorlanma, öfke kontrolü gibi etkenlere yoğunlaşılarak bırakma eylemi pekiştirilmeye çalışılır. Bu çalışmaların ana hedefleri içinde kişinin maddeyi bıraktıktan sonra aile ve toplum içinde üretken yaşamına geri dönmesi yer alır. Kişinin maddeden uzak durması ve kullanmadan önceki yaşantısına dönebilmesi için bağımlılığın tedavisinde bireysel ve grup terapileri önemli bir yer teşkil eder.
B.G 34 yaşında evli ve iki çocuk (8 ve 6 yaşlarında) sahibi, eşi ev hanımı, ilkokul mezunu, hammallık yaparak geçimini sağlıyor, daha önce şoförlük yapmış ancak uzun süredir eşinin ailesi ile birlikte çalışıyor. Bu nedenle bağımlılık sorunu ilk fark eden eşinin kardeşi olmuş. İş sırasında molalardan önce yaşadığı yoksunluk belirtileri gözle görülür hale gelmesi ve molaların uzaması, orada çalışan ve bağımlı olduğu bilinen bir başka kişi ile yakınlaşmalarının artması ile durumu iyice ortaya çıkıyor ve ailenin baskısı ile eşine bağımlılığını söylemek zorunda kalıyor ve tedavi süreci başlıyor.
Nasıl eroin kullanmaya başladığınzı anlatır mısınız?
B.G: “Aslında ben kimyasala bulaşmazdım. Arada sırada esrar kullanırdım o da keyif için... bu zehire beni arkadaşım C. alıştırdı. İşyerinde oturuyorduk, WC ye gittim kapıyı zorladım açılmadı, biraz daha zorladım ve C. yi tezgahı kurmuş halde kullanırken yakaladım...
T: O sırada aklınızdan neler geçti?
B.G: Önce ne olduğunu anlamadım, kusura bakma diyerek çıktım, zaten halinden belliydi, ha bire işten çıkıyor, doğru dürüst çalışmıyordu, bir kaç kez cezaevine girmişti, hala akıllanmamış diye düşündüm.
T: Sonra?
B.G: Kimseye bir şey söylemedim, bana düşmez ne de olsa diyerek işime devam ettim, ama kafama takılmıştı bir kere. Onu düşünmeden edemiyordum. Hem kullanıp hem nasıl çalışabiliyordu? İşyerinde kullanmaya nasıl cesaret etmişti? Demek ki çok sıkışmıştı... Aradan bir iki gün geçti yine onunla denk geldik bir türlü bu konuyu konuşamamıştık. Niyetim konuşup yapma bırak demekti. C. iş çıkışında geç bir saatte gel bir yorgunluk sigarası içip sohbet edelim dedi.
T: Siz ne düşündünüz?
B.G: İlk aklıma o an geldi, onun için üzüldüm bari eşlik edip konuşayım dedim. Sigarayı içerken bir tuhaflık hissettim bu ne dedim bir şey olmaz iç iyi gelir dedi.
T: Sonra ne yaptınız?
B.G: O an merakıma yenilip devam ettim, biliyordum ama kendime hakim olmadım... Böylece artık başlamıştım. Sabah kalktığımda kendimi kötü hissettim, berbat bir kırgınlık, karın ağrısı hasta oldum diye düşündüm. Halbuki olanlar olmuştu. İşe gidip C. ile konuşunca onların yoksunluk olduğunu anladım. C. gel senin ilacın bende dedi ....
T: Sizce neden C. size teklifsiz böyle bir şey yaptı?
B.G: Sanırım o da kendisini hiç kimseye ihbar etmememden cesaret bulmuştur. Görmeme rağmen kimseye söylemedim ya, zaten beni biliyor çok konuşmam kimseyle, kendince bana bir güzellik yapmayı düşünmüştür. O da, eeee tabi zamanla bana da temin edip yolunu bulmak da istemiş olabilir. Önceden duyardım (cezaevinde satıcılıktan yatmış, kendi yemin edip iftira der) ama sonra işin içine girince anladım C aynı zamanda satıyormuşta...
B.G nin başlama öyküsüne bakıldığında kişinin kendini tanımaya ihtiyacı olduğu onu başlamaya götüren davranış stilinin yeniden kullanmaya götürebileceği açıkça gözlenmektedir. (Kişinin öyküsüne devam edildiğinde kendi başına iki başarısız bırakma girişimi olduğu görülmüştür....)
Sıkça Sorulan Sorular:
1. Bağımlılık tamamen iyileşir mi?
Bağımlılık şeker hastalığı gibidir, tamamen iyileşmez fakat düzelebilir. Eğer alkol ya da madde kullanmazsanız yaşamınız normale döner. Ancak alkol ya da madde kullanmayı bıraktıktan bir süre sonra tekrar kullanmaya başlarsanız çok kısa zamanda eski kullandığınız miktarlara ulaşırsınız.
2. Bağımlılıkta düzelme nasıl bir seyir izler?
İyileşme sırasında ilk bir ay yoksunluk dönemidir, kullandığınız şeye göre fiziksel ve ruhsal sıkıntılar yaşarsınız. İlk aydan sonra üçüncü aya kadar olan dönem erken iyileşme dönemidir. Bu dönemde madde isteği yoktur veya azdır, iyileştiğinizi düşünürsünüz, yorgunluk, halsizlik, depresyon gözlenebilir. Üçüncü ay ile altıncı ay arası uzamış iyileşme dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde keyifsizlik, ne yapacağını bilememe, boşluk hissi yaşayabilirsiniz. Altı aydan sonrası yeniden yapılanma sürecidir. Bu dönemde ise yeni bir yaşam tarzı oluşturma, yeni arkadaşlar edinme ve yeni keyifler bulma çalışmalarına ihtiyaç duyabilirsiniz.
3. Bağımlılıkta Tedavinin Aşamaları Nelerdir?
1. Alkol ya da maddeyi bırakma yönünde motive olmanız tedavinin başarısı için ilk adımdır. Bu nedenle bu aşamada motivasyonel görüşme teknikleri alkol ya da maddeyi bırakmaya karar vermenize yardımcı olacaktır.
2. Arındırma tıbbi bir dönem olup kullandığınız alkol ya da maddeyi bıraktıktan sonra ortaya çıkan yoksunluk belirtilerinin kaldırılmasını hedefler. Arındırma süreci tek başına tedavi değildir. Bu aşamada yoksunluk belirtileri ile başa çıkmanızı kolaylaştıracak şekilde ilaç kullanımınız, doktorunuz tarafından düzenlenir.
3. Terapi, kendinizi tanımanız ve değerlendirme yetisini kazanmanızı, alkol ya da madde kullanmaya başlama nedenlerinizin kullanma ve sürdürme davranışınız üzerindeki etkisini görmenizi, alkol ya da maddelerin yarattığı zararları fark etmenizi, bunlarla birlikte tekrar kullanmaya başlamanızın önüne geçmek için gerekli bilgileri ve becerileri kazanmanızı ve dış dünyaya hazırlamanızı sağlamaya çalışır. Bu çalışmalardan sonra yeni alışkanlıklar geliştirmeniz, kullanmayan arkadaşlar edinmeniz, bağımlılık sürecinde bozulan aile ve çevre ilişkilerinizi tekrar düzenlemeniz ile ilgili çalışmalar yapılır.
3. Bağımlılıkta terapi yöntemleri nelerdir?
Motivasyon kazandırıcı görüşme: Kişinin değişime yönelmesine yardımcı olmak amacı ile kısa sürede etki eden bir görüşme yöntemidir. Bu görüşme, kişinin bırakma yönündeki karışık düşüncelerini ve duygularını keşfedip çözümlemelerine yardımcı olarak kişiyi davranış değişikliğine yönlendirmek için kullanılan bir yaklaşımdır.
Davranışçı terapiler: Değişimin istenen davranışın gösterilmesi ve öğretilmesiyle olacağı temeline dayanmaktadır. Bu yaklaşımla kişiler uyaran ve dürtü kontrolü kazanarak maddeden uzak durmayı, kullanmaya yol açan düşünce ve duyguların değiştirmesi hedeflenmektedir. Ayrıca aile ve çevrenin kişiyi maddeden uzak tutmaya yardımcı olması sağlanır.
Bilişsel davranışçı terapi: Bu yaklaşım maddeyi ve kendini tanımayı, riskli durumlardan kaçınmayı ve başa çıkma yolları geliştirmeyi destekler. Bilişsel davranışçı yaklaşımda değişim için motivasyonun sağlanması, istekle başa çıkma, madde ile ilgili düşünceleri kontrol etme, sorun çözme becerisi kazanma, yüksek riskli durumlar ile baş etme, hayır diyebilme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir.
Bireysel danışmanlık: Bireysel danışmanlıkta kişinin alkol ya da maddeden uzak durmasını kolaylaştırmak için bağımlılık düzeyi ve kişilik özelliklerine uygun, ihtiyaçları doğrultusunda kişiye özgü bir program izlenir.
Grup terapisi: Yapılandırılmış eğitim programlarının gruplar halinde uygulanması ile kişinin bağımlılık ile ilgili sorunlarını çözmeye yönelik çalışmalar yapılır. Kişilerin yalnız olmadığını aynı sorunla başkalarının da mücadele ettiğini görmesini sağlar.
Aile ile görüşme: Ailenin tedavi sürecindeki yaklaşımının nasıl olacağı ile ilgili çalışmalar yapılır. Zaman zaman bu çalışma ailenin yeni bir bakış açısı kazanmasını ve tutumlarını değiştirmesini gerektirebilir.
12 Basamak Destekleyici Terapi: Kendine yardım grupları olan Adsız Alkolikler (AA) ve Adsız Narkotikler (NA)tarafından kullanılır. Bu terapi yönteminde terapist, AA veya NA felsefesini benimser. AA toplantılarına katılımı artırmayı hedefler ve kendine yardım gruplarıyla birlikte çalışır.
Bu gruplar alkol ve uyuşturucu sorunu olan bireylerin kendi aralarında oluşturduğu, kar amacı gütmeyen düzenli olarak toplanan, alkol ya da diğer tüm uyuşturuculardan uzak durmayı hedefleyen gruplardır. Üyelik koşulu, kişinin kullandığı alkol ya da maddeyi bırakma isteğinin olmasıdır. Üye olmak için ücret alınmaz, hiçbir politik grupla ya da dinle ilişkisi yoktur, yaş, ırk, cinsiyet, inanç ya da din ayrımı gözetilmez.
Yardım alsın ya da almasın bazen bağımlıların bırakma girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlandığı görülür. Bu süreçte motivasyonun düşmesi, stres, madde kullanma arzusu ve dürtüsü ile başa çıkamama, çevreden uzaklaşamama gibi bir çok neden rol oynar. Kişiler başlar bırakır, bir süre sonra yeniden başlar ve bırakır bu döngüsel süreci bir çok bağımlı yaşar. Bağımlıların bazılarında ise bir destek ya da tedaviye başvurmadan kendi kendine bırakma girişiminin başarıyla devam ettiği görülebilir. Halen maddeden uzak durmayı başarabilen bağımlılar daha önceki başarısız bırakma girişimlerinden ders alarak yollarına devam edebilirler. Öte yandan bırakma girişimleri başarısız olan bazı madde kullanıcılarının “ortamda kullanmadan kalabilirim, madde kullanan arkadaşlarımla görüşebilirim” gibi gerçekçi olmayan beklentileri olduğu için başarısızlık yaşarlar. Bağımlılıkta terapi kişiyi yeniden madde kullanmaya sevk edecek düşünce ve davranışları fark ederek değiştirme ve duygusal (oto-kontrol) kontrolü sağlama çalışmalarını içermektedir.
Bağımlılık terapilerinde ilk adım kişinin sorununu tanıması ve değişim için istekliliğin arttırılmasıdır. Sorununu kabul etmeyen ve değişim isteği olmayan kişiler ile ilerleme kaydetmek zordur. Sürecin sonraki adımı kişinin sorununu çözmeye çalışırken kendi yeterliliklerini ve zaaflarını fark etmesi böylece kendini değerlendirme yetisini kazanmasıdır. Bu değerlendirmeler kişiye farklı bir bakış açısı kazandırarak, onu değişime yönlendirmeye yardımcı olur. Aynı zamanda bu aşamada kullanma arzusu ve dürtüsü ile başa çıkma, olayların ya da duyguların etkisi ile maddeye yönelmeyi önleme becerileri üzerinde durulur. Kişinin davranışını sürdüren güvensizlik, hayır demekte zorlanma, öfke kontrolü gibi etkenlere yoğunlaşılarak bırakma eylemi pekiştirilmeye çalışılır. Bu çalışmaların ana hedefleri içinde kişinin maddeyi bıraktıktan sonra aile ve toplum içinde üretken yaşamına geri dönmesi yer alır. Kişinin maddeden uzak durması ve kullanmadan önceki yaşantısına dönebilmesi için bağımlılığın tedavisinde bireysel ve grup terapileri önemli bir yer teşkil eder.
B.G 34 yaşında evli ve iki çocuk (8 ve 6 yaşlarında) sahibi, eşi ev hanımı, ilkokul mezunu, hammallık yaparak geçimini sağlıyor, daha önce şoförlük yapmış ancak uzun süredir eşinin ailesi ile birlikte çalışıyor. Bu nedenle bağımlılık sorunu ilk fark eden eşinin kardeşi olmuş. İş sırasında molalardan önce yaşadığı yoksunluk belirtileri gözle görülür hale gelmesi ve molaların uzaması, orada çalışan ve bağımlı olduğu bilinen bir başka kişi ile yakınlaşmalarının artması ile durumu iyice ortaya çıkıyor ve ailenin baskısı ile eşine bağımlılığını söylemek zorunda kalıyor ve tedavi süreci başlıyor.
Nasıl eroin kullanmaya başladığınzı anlatır mısınız?
B.G: “Aslında ben kimyasala bulaşmazdım. Arada sırada esrar kullanırdım o da keyif için... bu zehire beni arkadaşım C. alıştırdı. İşyerinde oturuyorduk, WC ye gittim kapıyı zorladım açılmadı, biraz daha zorladım ve C. yi tezgahı kurmuş halde kullanırken yakaladım...
T: O sırada aklınızdan neler geçti?
B.G: Önce ne olduğunu anlamadım, kusura bakma diyerek çıktım, zaten halinden belliydi, ha bire işten çıkıyor, doğru dürüst çalışmıyordu, bir kaç kez cezaevine girmişti, hala akıllanmamış diye düşündüm.
T: Sonra?
B.G: Kimseye bir şey söylemedim, bana düşmez ne de olsa diyerek işime devam ettim, ama kafama takılmıştı bir kere. Onu düşünmeden edemiyordum. Hem kullanıp hem nasıl çalışabiliyordu? İşyerinde kullanmaya nasıl cesaret etmişti? Demek ki çok sıkışmıştı... Aradan bir iki gün geçti yine onunla denk geldik bir türlü bu konuyu konuşamamıştık. Niyetim konuşup yapma bırak demekti. C. iş çıkışında geç bir saatte gel bir yorgunluk sigarası içip sohbet edelim dedi.
T: Siz ne düşündünüz?
B.G: İlk aklıma o an geldi, onun için üzüldüm bari eşlik edip konuşayım dedim. Sigarayı içerken bir tuhaflık hissettim bu ne dedim bir şey olmaz iç iyi gelir dedi.
T: Sonra ne yaptınız?
B.G: O an merakıma yenilip devam ettim, biliyordum ama kendime hakim olmadım... Böylece artık başlamıştım. Sabah kalktığımda kendimi kötü hissettim, berbat bir kırgınlık, karın ağrısı hasta oldum diye düşündüm. Halbuki olanlar olmuştu. İşe gidip C. ile konuşunca onların yoksunluk olduğunu anladım. C. gel senin ilacın bende dedi ....
T: Sizce neden C. size teklifsiz böyle bir şey yaptı?
B.G: Sanırım o da kendisini hiç kimseye ihbar etmememden cesaret bulmuştur. Görmeme rağmen kimseye söylemedim ya, zaten beni biliyor çok konuşmam kimseyle, kendince bana bir güzellik yapmayı düşünmüştür. O da, eeee tabi zamanla bana da temin edip yolunu bulmak da istemiş olabilir. Önceden duyardım (cezaevinde satıcılıktan yatmış, kendi yemin edip iftira der) ama sonra işin içine girince anladım C aynı zamanda satıyormuşta...
B.G nin başlama öyküsüne bakıldığında kişinin kendini tanımaya ihtiyacı olduğu onu başlamaya götüren davranış stilinin yeniden kullanmaya götürebileceği açıkça gözlenmektedir. (Kişinin öyküsüne devam edildiğinde kendi başına iki başarısız bırakma girişimi olduğu görülmüştür....)
Sıkça Sorulan Sorular:
1. Bağımlılık tamamen iyileşir mi?
Bağımlılık şeker hastalığı gibidir, tamamen iyileşmez fakat düzelebilir. Eğer alkol ya da madde kullanmazsanız yaşamınız normale döner. Ancak alkol ya da madde kullanmayı bıraktıktan bir süre sonra tekrar kullanmaya başlarsanız çok kısa zamanda eski kullandığınız miktarlara ulaşırsınız.
2. Bağımlılıkta düzelme nasıl bir seyir izler?
İyileşme sırasında ilk bir ay yoksunluk dönemidir, kullandığınız şeye göre fiziksel ve ruhsal sıkıntılar yaşarsınız. İlk aydan sonra üçüncü aya kadar olan dönem erken iyileşme dönemidir. Bu dönemde madde isteği yoktur veya azdır, iyileştiğinizi düşünürsünüz, yorgunluk, halsizlik, depresyon gözlenebilir. Üçüncü ay ile altıncı ay arası uzamış iyileşme dönemi olarak adlandırılır. Bu dönemde keyifsizlik, ne yapacağını bilememe, boşluk hissi yaşayabilirsiniz. Altı aydan sonrası yeniden yapılanma sürecidir. Bu dönemde ise yeni bir yaşam tarzı oluşturma, yeni arkadaşlar edinme ve yeni keyifler bulma çalışmalarına ihtiyaç duyabilirsiniz.
3. Bağımlılıkta Tedavinin Aşamaları Nelerdir?
1. Alkol ya da maddeyi bırakma yönünde motive olmanız tedavinin başarısı için ilk adımdır. Bu nedenle bu aşamada motivasyonel görüşme teknikleri alkol ya da maddeyi bırakmaya karar vermenize yardımcı olacaktır.
2. Arındırma tıbbi bir dönem olup kullandığınız alkol ya da maddeyi bıraktıktan sonra ortaya çıkan yoksunluk belirtilerinin kaldırılmasını hedefler. Arındırma süreci tek başına tedavi değildir. Bu aşamada yoksunluk belirtileri ile başa çıkmanızı kolaylaştıracak şekilde ilaç kullanımınız, doktorunuz tarafından düzenlenir.
3. Terapi, kendinizi tanımanız ve değerlendirme yetisini kazanmanızı, alkol ya da madde kullanmaya başlama nedenlerinizin kullanma ve sürdürme davranışınız üzerindeki etkisini görmenizi, alkol ya da maddelerin yarattığı zararları fark etmenizi, bunlarla birlikte tekrar kullanmaya başlamanızın önüne geçmek için gerekli bilgileri ve becerileri kazanmanızı ve dış dünyaya hazırlamanızı sağlamaya çalışır. Bu çalışmalardan sonra yeni alışkanlıklar geliştirmeniz, kullanmayan arkadaşlar edinmeniz, bağımlılık sürecinde bozulan aile ve çevre ilişkilerinizi tekrar düzenlemeniz ile ilgili çalışmalar yapılır.
3. Bağımlılıkta terapi yöntemleri nelerdir?
Motivasyon kazandırıcı görüşme: Kişinin değişime yönelmesine yardımcı olmak amacı ile kısa sürede etki eden bir görüşme yöntemidir. Bu görüşme, kişinin bırakma yönündeki karışık düşüncelerini ve duygularını keşfedip çözümlemelerine yardımcı olarak kişiyi davranış değişikliğine yönlendirmek için kullanılan bir yaklaşımdır.
Davranışçı terapiler: Değişimin istenen davranışın gösterilmesi ve öğretilmesiyle olacağı temeline dayanmaktadır. Bu yaklaşımla kişiler uyaran ve dürtü kontrolü kazanarak maddeden uzak durmayı, kullanmaya yol açan düşünce ve duyguların değiştirmesi hedeflenmektedir. Ayrıca aile ve çevrenin kişiyi maddeden uzak tutmaya yardımcı olması sağlanır.
Bilişsel davranışçı terapi: Bu yaklaşım maddeyi ve kendini tanımayı, riskli durumlardan kaçınmayı ve başa çıkma yolları geliştirmeyi destekler. Bilişsel davranışçı yaklaşımda değişim için motivasyonun sağlanması, istekle başa çıkma, madde ile ilgili düşünceleri kontrol etme, sorun çözme becerisi kazanma, yüksek riskli durumlar ile baş etme, hayır diyebilme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir.
Bireysel danışmanlık: Bireysel danışmanlıkta kişinin alkol ya da maddeden uzak durmasını kolaylaştırmak için bağımlılık düzeyi ve kişilik özelliklerine uygun, ihtiyaçları doğrultusunda kişiye özgü bir program izlenir.
Grup terapisi: Yapılandırılmış eğitim programlarının gruplar halinde uygulanması ile kişinin bağımlılık ile ilgili sorunlarını çözmeye yönelik çalışmalar yapılır. Kişilerin yalnız olmadığını aynı sorunla başkalarının da mücadele ettiğini görmesini sağlar.
Aile ile görüşme: Ailenin tedavi sürecindeki yaklaşımının nasıl olacağı ile ilgili çalışmalar yapılır. Zaman zaman bu çalışma ailenin yeni bir bakış açısı kazanmasını ve tutumlarını değiştirmesini gerektirebilir.
12 Basamak Destekleyici Terapi: Kendine yardım grupları olan Adsız Alkolikler (AA) ve Adsız Narkotikler (NA)tarafından kullanılır. Bu terapi yönteminde terapist, AA veya NA felsefesini benimser. AA toplantılarına katılımı artırmayı hedefler ve kendine yardım gruplarıyla birlikte çalışır.
Bu gruplar alkol ve uyuşturucu sorunu olan bireylerin kendi aralarında oluşturduğu, kar amacı gütmeyen düzenli olarak toplanan, alkol ya da diğer tüm uyuşturuculardan uzak durmayı hedefleyen gruplardır. Üyelik koşulu, kişinin kullandığı alkol ya da maddeyi bırakma isteğinin olmasıdır. Üye olmak için ücret alınmaz, hiçbir politik grupla ya da dinle ilişkisi yoktur, yaş, ırk, cinsiyet, inanç ya da din ayrımı gözetilmez.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bağımlılık Tedavisinde Terapi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Fahriye YERGİN ÖZKAHRAMAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Fahriye YERGİN ÖZKAHRAMAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
