2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sınav Kaygısı
MAKALE #16603 © Yazan Uzm.Psk.E. Efsun TATAR | Yayın Mayıs 2016 | 3,128 Okuyucu
SINAV KAYGISI

Pek çok ülkede çocuklar küçük yaşta sınavlar ile tanışmakta, sınavlar hayatlarının önemli dönemlerinde belirleyici rol oynamaktadır. Ülkemizde de çocukluktan yetişkinliğe uzanan süreçte kişinin maruz kaldığı birçok sınav bulunmakta, bu sınavlar bazen kişiler için oldukça zorlayıcı olabilmektedir.

Yaklaşan sınavlar, öğrenciler üzerinde zaman zaman büyük baskı ve kaygı yaratabilmektedir. Bu noktada ilk olarak akla gelen soru şudur: Binlerce, hatta milyonlarca kişi sınava girmekteyken, neden bazılarında sınav kaygısı ortaya çıkmakta, bazıları ise sınavları daha rahat bir şekilde atlatmaktadırlar?

Kişide sınav kaygısı yaşanıp yaşanmaması birçok farklı etkene bağlıdır. Bunları ele almadan önce, genel olarak kaygıyı ve sınav kaygısını biraz yakından tanımak uygun olacaktır.

Kaygı Nedir?
Kaygı, kişinin bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı aşırı uyarılmışlık durumudur. Bu uyarılmışlık zihinsel, duygusal, fiziksel ve davranışsal olmak üzere dört alanda kendini göstermekte ve değişime yol açmaktadır.

Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav kaygısı, sınav öncesinde kişinin edindiği bilgilerin, sınav sırasında etkili biçimde kullanılmasına engel olan ve böylece başarıyı düşüren yoğun endişe, korku halidir. Sınav kaygısı yaşayan kişi, sınav sonucunda elde edeceği başarıyı veya karşı karşıya kalacağı başarısızlığı genelleyerek bunu kişiliğinin başarısı veya başarısızlığı olarak algılamaktadır. Buna bağlı olarak da “sınav” kavramına yüklediği anlam doğrultusunda kaygısı normal düzeyin üzerine çıkmakta ve performansı düşmektedir.

Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir?
Yukarıda da değinildiği gibi, kaygı durumunda kişide zihinsel, duygusal, fizyolojik ve davranışsal değişimler meydana gelmektedir. Sınav kaygısında da kişi bu dört alanda belirtiler sergilemektedir.

Sınav Kaygısının Zihinsel Belirtileri:
Olumsuz yorumlar içeren inanç ve düşünceler
Zihinsel açıdan aşırı uyarılmışlık hali
Düşünceleri toparlayamama, ifade etmede güçlük
Unutkanlık, öğrendiklerini hatırlayamama
Anlamada güçlük çekme
Düşünceleri organize etmede zorlanma
Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü
Kendini aşırı gözlemleme

Sınav Kaygısının Duygusal Belirtileri:
Karamsarlık
Gerginlik, sinirlilik hali
Özgüvenin düşmesi
Korku
Aşırı heyecan, panik
Kontrolü yitirme hissi
Çaresizlik duyguları

Sınav Kaygısının Fizyolojik Belirtileri:
Kalp atışlarında hızlanma, düzensizleşme, kalp çarpıntısı
Nefes almada güçlük, nefes alış verişin düzensizleşmesi
Kaslarda gerginlik
Yorgunluk, uyuşma
Terleme ya da üşüme
Mide ağrısı, karın ağrısı
Baş ağrısı
İshal veya kabız, normalden çok idrara çıkma
Titreme
Bulantı, kusma
Yüz kızarması
Baş dönmesi
Göğüste ağrı veya sıkışma hissi

Sınav Kaygısının Davranışsal Belirtileri
Aşırı hareketli veya donuk olma
Zamanı uygun şekilde kullanamama
Ders çalışmayı bırakma, erteleme
Sınava girmeme, sınavı yarıda bırakma

Görüldüğü gibi, sınav kaygısının birçok belirtisi bulunmaktadır. Sınav kaygısının belirtileri genel olarak yukarıda belirtildiği şekilde olmakla beraber, sınav kaygısı yaşayan her insan bu belirtilerin hepsini aynı anda veya aynı yoğunlukta yaşamamaktadır.

Sınav kaygısı, gittikçe artan sayıda kişide kendini göstermesi sebebi ile, son yılların sıkça konuşulan konularından biridir. Kişiler genellikle sorunu kendi kişiliklerinde aramakta, sınav kaygısının belirtilerini de yanlış yorumlamakta ve böylece işler gittikçe içinden çıkılamaz bir hal almaya başlamaktadır. Sınav kaygısı yaşayan kişinin bilmesi gereken ilk şey, bunu yaşayanın sadece kendisi olmadığıdır. Sınav kaygısı pek çok kişide benzer belirtilerle kendini göstermekte, tedaviye cevap vermekte ve tamamen ortadan kaldırılabilmektedir. Aynı sınava giren herkesin sınav stresi yaşamaması, uzmanları sınav kaygısının nedenleri hakkında düşündürmüş ve yapılan araştırmalar sonucunda sınav kaygısına yol açabilen pek çok faktör saptanmıştır.

Sınav Kaygısının Nedenleri:
Fazla eleştirel ebeveyn tutumu (Öğrencinin akademik başarısı konusunda olumsuz tepkiler alması, aşağılanması, vb.)
Çocuğun veya ergenin kabulünün akademik başarısına bağlı olması (Başarısız olduğunda aile tarafından dışlanması, sevilmediğini hissetmesi)
Eğitimcilerin olumsuz tavır ve eleştirileri
Zorlu sınav koşulları
Ebeveynlerin öğrenciyi başkalarıyla kıyaslamaları
Sınavda başarılı olmanın, tek seçenek gibi görülmesi (Sınav sonucunun ölüm-kalım meselesi haline getirilmesi)
Sınavlara ilişkin olarak önceki olumsuz deneyimlerin genellenmesi (Daha önceki başarısızlığından yola çıkarak yine başarısız olacağı yönünde beklenti geliştirmek)
Kaygılı kişilik yapısı
Mükemmeliyetçi kişilik yapısı
Ebeveynlerin beklentilerinin yüksek oluşu
Öğrencinin beklentilerinin yüksek/gerçekdışı oluşu


Yukarıda da görüldüğü gibi, kişilik özellikleri, önceki deneyimler ve ebeveyn tutumları sınav kaygısını ortaya çıkaran sebepler arasındadır.

Sınav kaygısını tanımlarken, performansı düşürdüğünden söz etmiştik. Öyleyse sınav sırasında hiç kaygı yaşamayan birisinin daha yüksek performans sergileyeceğini söyleyebilir miyiz? Aslında bu gerçekçi bir beklenti olmadığı gibi, performansı artıran bir durum da değildir. Kaygı konusunda yapılan araştırmalar, belirli bir düzeye kadar kaygının performansı olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Yani kaygı bir noktaya kadar performansı artırmakta, belirli bir noktadan sonra ise performansı düşürmektedir. Bireyin yaşaması gereken kaygı düzeyi, optimal (en uygun) kaygı düzeyidir. Optimal kaygı düzeyi, bireyin en yüksek performansı gösterdiği kaygı düzeyidir. Her bireyin optimal kaygı düzeyi farklıdır; yani bazı kişiler daha yüksek bir kaygı ile harekete geçip yüksek performans sergilerken, bazıları ise daha düşük bir kaygı düzeyi ile uyarılmakta ve yüksek performans göstermektedirler. Kişinin performansını yüksek seviyede tutabilmesi, kendi optimal kaygı düzeyini bilmesi (yani kendini tanıması) ile mümkündür.

Ne Zaman Sınav Kaygısı Adını Alır?
Buraya kadar aktarılan bilgilerden hareketle, sınav sırasında belirli bir miktar kaygının normal olduğunu, hatta performansı artırdığını biliyoruz. Fakat sınav sırasında yaşanan kaygı performansı düşürecek düzeye geldiyse, kişi sınav ortamı dışında hatırladığı bilgileri sınav anında yansıtamıyorsa sınav kaygısından şüphelenilmeli ve bir uzmana başvurulmalıdır. “Evde çözdüğüm soruları sınavlarda çözemiyorum”, “Normalde dikkatim iyi ama sınav sırasında sürekli dikkatim dağılıyor”, “Sınavda kesin yapamayacağım diye düşünüyorum” gibi cümleler, sınav kaygısı olanların sıklıkla kurduğu cümlelerdir ve bu cümleler sınav kaygısı hakkında ipucu verir. Sınav kaygısı yaşayan bireyler, kaygılarından dolayı gerçek performanslarını sergileyemedikleri için sınavlarda gösterdikleri başarı düşmekte ve bu durum sınav kaygısını daha da artırmaktadır. Kişi birçeşit kısır döngüye girmekte, bir süre sonra umutsuzluğa kapılmakta ve motivasyonu düşmektedir. Bu sebeple, sınav kaygısı yaşayan kişinin uzman yardımına başvurmayı ertelememesi önemlidir.

Sınav Kaygısının Tedavisi Var mıdır?
Daha önce de belirtildiği gibi, sınav kaygısı günümüzde sıklıkla karşılaşılan bir durumdur ve uzmanlar tarafından yapılan müdahalelerle sınav kaygısının üstesinden gelinebilmektedir. Sınav kaygısı yaşayan kişinin, bu durumun çözümü olduğunu bilmesi ve bu konuda yardım almaya açık olması oldukça önemlidir. Sınav kaygısı, uzmanlar tarafından sıkça çalışılan bir konudur ve çoğunlukla oldukça iyi sonuç alınmaktadır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sınav Kaygısı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.E. Efsun TATAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.E. Efsun TATAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
E. Efsun TATAR Fotoğraf
Uzm.Psk.E. Efsun TATAR
Ankara (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi7 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.E. Efsun TATAR'ın Yazıları
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Sınav Kaygısı' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


17:26
Top