Bobath Nörogelişimsel Terapi Nedir?
Bobath terapisi serebral palsi ve benzeri nöromotor problemlere yönelik bir değerlendirme ve tedavi yaklaşımıdır.
Bobath yöntemini anlayabilmek için önce cerebral palsi tanımı yapılması lazım.cerabral palsi(CP),gelişmekte olan beyinde lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen ilerleyici olmayan hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksyon kaybı postur ve hareket bozukluğudur.
Ülkemizde her yıl yaklaşık 1.350 000 bebek doğmaktadır.
Ülkemiz için 1000 canlı doğumda 4 olan görülüş sıklığı dikkate alındığında her yıl ülkemizde yaklaşık 5400 serebral palsili çocuğun katıldığı söylenebilir. Çocuğun motor gelişim basamaklarda gecikme problemleri vardır.Duysal motor ve postural kontrol yetersizliği primer problemlerdir.
İkincil ve üçüncül sorunlar kognetif emosyonel sosyal ortopedik problemler sıklıkla eşlik eder.
Bobath yaklaşımı bozuklukları minimize ederek maksimum fonksyon açığa çıkarmak için tasarlanmıştır.Harekat yeteneğinde bağımsızlığı sağlamak ve ömür boyu yaşam kalitesini arttırmayı hedefler.
Bobath terapistleri bunu nasıl yapar ve diğer yöntemlerden farkı nedir?
Bobath terapistleri tedaviye çocuk kapıdan girer girmez başlar.İyi bir tedavi iyi bir analiz ile başlar.Çocuğun yapabildikleri ve yapamadıklarına bakılır.Kullandığı stratejileri belirlemek ve bu stratejileri kırmak iyi bir analiz ve gözlem gücü gerektirir.
Bobath terapistleri olarak tedavi de neler yaptığımızı anlatabilmemiz için önce beyin entegrasyon yeteneğini anlamamız gerekir.Nedeni ise biz sadece hareket ile değil beyinle uğraşıyoruz.
Beynimizin her bölümü farklı görevlere sahiptir.Örneğin,sol tarafı mantıklı davranmamızı ve düşüncelerimizi cümleler haline getirmemize yardım ederken sağ tarafı duygular yaşamamıza ve sözel olmayan işaretleri algılamamızı sağlar.Ayrıca sezgisel olarak harekete geçmemizi ve hayatta kalmak için kaşla göz arasında karar almamızı sağlayan bir “sürüngen beynimiz” bir de sizi bağlantılara ve ilişkilere sürükleyen bir memeli beynimiz vardır.Başarılı olmanın anahtarı işte bu bölümlerin birlikte iyi çalışmasına yani entegre olmasına yardımcı olmaktır.Sağ- sol entegrasyonu beynimizin belirli bölümlerini alır ve onların bir bütün olarak çalışmasına yardım eder.Çocuklarımız entegre olamadıkları zaman kolaylıkla fark ederiz.Öyle zamanlarda duygularına yenik düşerler zihinleri koatik ve allak bullaktır.İçinde bulundukları koşullara sakin ve ehil bir şekilde tepki veremezler.Öfke nöbetleri geçirirler,çöküş yaşarlar ve saldırganlaşırlar.Ailelerine yaşattıklarının pek çoğu ayrışma(dezentegrasyon) olarak ta bilinen entegrasyon eksikliğinin bir sonucudur.
Amacımız ,beyinlerinin tümünü koordineli bir şekilde kullanabilmeleri için,çocuklarımızın daha iyi entegre olmalarına yardımcı olmaktır.
Bilim adamları son yıllarda beyin tarama teknolojisi ile beynin aslında “plastik” yani şekillendirilebilir olduğunu keşfetmiştir.Yani beynimiz hayatımız boyunca fiziksel olarak sürekli değişiyor.Bir deneyim yaşadığımız vakit beynimizdeki sinir hücreleri aktive olur ve kablolanarak yeni bağlantılar oluşturur.Beynimizdeki yüz milyar nöronun herbirinin diğeriyle ortalama on bin bağlantısı var .Nöronlar kablolandıkları vakit aralarında yeni bağlantılar oluşturur.Bu bağlantılar zaman içinde şebekeler oluşturur.İşte biz terapistlerin de yaptığı şey beyinde yeni şebekeler oluşturmaktır.
Ama önemli bir soruda bunu nasıl yapacaz ve nerden başlayacaz?
Daha öncede söylediğim gibi iyi bir analizle başlayacaz.Çocuğun hareketli ve hareketsiz durumdaki postürü ve hareket stratejilerini gözlemleriz.Msl.çocuk dönemiyor? Neden dönemiyor? Buna engel olan nedir? Tonus artışı mı? Yeterince beyninde farklılaşma mı yoktu yoksa farkındalığı mı azdı? Motor gelişimin neresinde eksik kalmış ? Terapist dikkatini çocuğun ne yaptığına ne hissettiğine ve ne düşündüğüne yöneltmeli.Aynı zamanda var olan yeteneklerini keşfetmesine bu yeteneklerini geliştirmesine yenilerini öğrenmesine yöneltmelidir.
Çocuğun değişmesi ve ilerlemesi için beyinle iletişime geçmeniz gerekir.
Çocuğun yetersizliklerine odaklanmak yerine hep var olan yeteneklerini belirleyip onları geliştirmeye ,bu yetenekleri daha ileri yeteneklere dönüştürmeyi terapist hedef almalıdır.Bugün beynin kendi kendini değiştirebildiğinden bahsetmiştik.Aslında beynimiz ,en fazla değişme yeteneğine sahip organımız.Nöroplastisite bilimi sayesinde ,beynin kapasitesini nasıl daha iyi kullanabileceğimiz konusunda giderek daha kapsamlı ve daha karmaşık bilgiler elde ediyoruz.
Nöroplastisite,beynin kendini yeniden organize etme ve yeni sinirsel bağlantılar kurarak yeni beceriler kazanma yeteneğidir.Geleneksel sistemlerin pek çoğu çocuğun özel gereksinimlerini ,onu standart bir modele uymaya zorlayarak ya da kendi yaş grubuna ve gelişim evresine ayak uydurması için yapması gerekenleri yaptırmaya çalışarak çözümlemeye çalışır. Bizse ,çocuğun henüz yapamadığı şeyleri yapmaya zorlamak yerine öncelikle şuanda neler yapabildiğine ve ne tür gereksinimleri olduğuna bakarız.Sonra da beynin kendi kendini geliştirip belirli bir yeteneği kazanması için gerek duyduğu bilgileri sağlamanın yollarını ararız .Çocuğun değişmesi ve ilerleme kaydedebilmesi için beyniyle iletişime geçeriz .Ne sorunu ne de çözümü kaslarda bulamayız.Zihin de konuşmamızı ,matematik problemlerini çözmemizi ve düşünmemizi sağlayan kısmımız beyin tarafından organize edilir.Bacak kımıldamıyorsa nedeni,beynin bu işi nasıl yapacağını çözememiş olması.Beyin hareket emrini verememiştir.Çünkü istenen hareketi gerçekleştirmek için gereken kalıpları oluşturacak yeterli bilgiye sahip değildir.Amaç her zaman için çocukların kendileriyle ilgili bir farkındalık kazanmalarını ve altta yatan temel öğrenme ve büyüme yeteneklerini geliştirmelerini sağlamaktır.
Çocuğunuza en iyi şekilde yardım edebilmeyi öğrenmenin temelinde şu basit gerçek yatar . “Eğer yapabilecek olsaydı ,zaten yapardı”
Egzersizler mekanik olarak tekrar tekrar yapıldığında ,çocuğunuzun beynine kazınan şey ,çocuğun öğrendiği,onun deneyimlediği şeydir.Çocuk bizim ondan öğrenmesini istediğimizi değil ancak kendisinin gerçekte deneyimlemiş olduğu şeyi öğrenir.Beyinde oluşan kalıplar ,fiziksel veya bilişsel egzersizleri yaparken ne deneyimliyorsa onu alır.Buna o hareketi yapamama veya beceriyi yapamama veya yeterli düzeyde yapamama da dahildir.Buna öğrenilmiş yetersizlik kalıbı olarak adlandırılır.Gözden kaçan bir diğer nokta da çocuğun bu süreçte başarılı veya başarısız olma konusunda hissettikleri de bu kalıba katılacaktır.
Kendi başına ayakta durmayan serebral palsili bir çocuğu ele alalım.Ayakta durabilmesi için çocuğa her yardım edildiğinde dizleri bükülmekte bacakları çaprazlaşmakta ve şiddetle kasılıp spastik hale gelmektedir.Onu ayakta durmayı öğretirken bu deneyim defalarca tekrarlandığında beyni bedeninde hissettiği şeylerin kalıbını yeniden oluşturacaktır.Böylece ayakta durabilmekten ziyade ayakta duramamayı öğreniyor olacaktır.
Çocuklar her zaman onlardan öğrenmelerini istediğimiz şeyleri öğrenmezler.Çocuğun yapamadığı bir şeyi yapmasını sağlamak için çaba gösterip onu çalıştırdığımızda çocuk bu çabalardan ancak kendi deneyimlediği şeyi öğrenir.Bu pekala ,giriştiği işte başarısız olmayı öğrenmesi veya yapmayı öğrendiği şeyde olumsuz alışkanlıklar kazanması anlamınada gelebilir.Tek öğrendiği korku ,yetersizlik kötü veya yanlış yapma ,hatta öfke ya da kin ya da beklentileri yerine getirememe duygusu da olabilir.Çalıştırma sırasında çocuğun öğrenebileceği bütün beceriler ,onun bu çabadaki deneyiminin tamamını içerir.Çocuğun bu sırada deneyimlediği kısıtlılık hali,bu kısıtlılıklarının ötesine geçemeyeceği düşüncesini desyekleyebilir.
Çocuğun kendine ait her beceriyi,her hareketi her eylemi kendi beyni içinde yaratmasını sağlayacak deneyimlere ihtiyacı vardır.Bir de bu deneyimlerin çocuğun zaten yapabildiği şeyler açısından şu anda bulunduğu noktaya uygun olmasına dikkat büyük önem taşır.Çünkü çocuk ancak bu şekilde yaptığı şeyle ve kendi benliğiyle bağlantı kurabilir.Ancak bu şekilde ,bu deneyimlerden yararlanıp,mevcut sınırlarını aşmayı başarabilir.
Fzt.Fatma Yıldız
Bobath yöntemini anlayabilmek için önce cerebral palsi tanımı yapılması lazım.cerabral palsi(CP),gelişmekte olan beyinde lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen ilerleyici olmayan hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksyon kaybı postur ve hareket bozukluğudur.
Ülkemizde her yıl yaklaşık 1.350 000 bebek doğmaktadır.
Ülkemiz için 1000 canlı doğumda 4 olan görülüş sıklığı dikkate alındığında her yıl ülkemizde yaklaşık 5400 serebral palsili çocuğun katıldığı söylenebilir. Çocuğun motor gelişim basamaklarda gecikme problemleri vardır.Duysal motor ve postural kontrol yetersizliği primer problemlerdir.
İkincil ve üçüncül sorunlar kognetif emosyonel sosyal ortopedik problemler sıklıkla eşlik eder.
Bobath yaklaşımı bozuklukları minimize ederek maksimum fonksyon açığa çıkarmak için tasarlanmıştır.Harekat yeteneğinde bağımsızlığı sağlamak ve ömür boyu yaşam kalitesini arttırmayı hedefler.
Bobath terapistleri bunu nasıl yapar ve diğer yöntemlerden farkı nedir?
Bobath terapistleri tedaviye çocuk kapıdan girer girmez başlar.İyi bir tedavi iyi bir analiz ile başlar.Çocuğun yapabildikleri ve yapamadıklarına bakılır.Kullandığı stratejileri belirlemek ve bu stratejileri kırmak iyi bir analiz ve gözlem gücü gerektirir.
Bobath terapistleri olarak tedavi de neler yaptığımızı anlatabilmemiz için önce beyin entegrasyon yeteneğini anlamamız gerekir.Nedeni ise biz sadece hareket ile değil beyinle uğraşıyoruz.
Beynimizin her bölümü farklı görevlere sahiptir.Örneğin,sol tarafı mantıklı davranmamızı ve düşüncelerimizi cümleler haline getirmemize yardım ederken sağ tarafı duygular yaşamamıza ve sözel olmayan işaretleri algılamamızı sağlar.Ayrıca sezgisel olarak harekete geçmemizi ve hayatta kalmak için kaşla göz arasında karar almamızı sağlayan bir “sürüngen beynimiz” bir de sizi bağlantılara ve ilişkilere sürükleyen bir memeli beynimiz vardır.Başarılı olmanın anahtarı işte bu bölümlerin birlikte iyi çalışmasına yani entegre olmasına yardımcı olmaktır.Sağ- sol entegrasyonu beynimizin belirli bölümlerini alır ve onların bir bütün olarak çalışmasına yardım eder.Çocuklarımız entegre olamadıkları zaman kolaylıkla fark ederiz.Öyle zamanlarda duygularına yenik düşerler zihinleri koatik ve allak bullaktır.İçinde bulundukları koşullara sakin ve ehil bir şekilde tepki veremezler.Öfke nöbetleri geçirirler,çöküş yaşarlar ve saldırganlaşırlar.Ailelerine yaşattıklarının pek çoğu ayrışma(dezentegrasyon) olarak ta bilinen entegrasyon eksikliğinin bir sonucudur.
Amacımız ,beyinlerinin tümünü koordineli bir şekilde kullanabilmeleri için,çocuklarımızın daha iyi entegre olmalarına yardımcı olmaktır.
Bilim adamları son yıllarda beyin tarama teknolojisi ile beynin aslında “plastik” yani şekillendirilebilir olduğunu keşfetmiştir.Yani beynimiz hayatımız boyunca fiziksel olarak sürekli değişiyor.Bir deneyim yaşadığımız vakit beynimizdeki sinir hücreleri aktive olur ve kablolanarak yeni bağlantılar oluşturur.Beynimizdeki yüz milyar nöronun herbirinin diğeriyle ortalama on bin bağlantısı var .Nöronlar kablolandıkları vakit aralarında yeni bağlantılar oluşturur.Bu bağlantılar zaman içinde şebekeler oluşturur.İşte biz terapistlerin de yaptığı şey beyinde yeni şebekeler oluşturmaktır.
Ama önemli bir soruda bunu nasıl yapacaz ve nerden başlayacaz?
Daha öncede söylediğim gibi iyi bir analizle başlayacaz.Çocuğun hareketli ve hareketsiz durumdaki postürü ve hareket stratejilerini gözlemleriz.Msl.çocuk dönemiyor? Neden dönemiyor? Buna engel olan nedir? Tonus artışı mı? Yeterince beyninde farklılaşma mı yoktu yoksa farkındalığı mı azdı? Motor gelişimin neresinde eksik kalmış ? Terapist dikkatini çocuğun ne yaptığına ne hissettiğine ve ne düşündüğüne yöneltmeli.Aynı zamanda var olan yeteneklerini keşfetmesine bu yeteneklerini geliştirmesine yenilerini öğrenmesine yöneltmelidir.
Çocuğun değişmesi ve ilerlemesi için beyinle iletişime geçmeniz gerekir.
Çocuğun yetersizliklerine odaklanmak yerine hep var olan yeteneklerini belirleyip onları geliştirmeye ,bu yetenekleri daha ileri yeteneklere dönüştürmeyi terapist hedef almalıdır.Bugün beynin kendi kendini değiştirebildiğinden bahsetmiştik.Aslında beynimiz ,en fazla değişme yeteneğine sahip organımız.Nöroplastisite bilimi sayesinde ,beynin kapasitesini nasıl daha iyi kullanabileceğimiz konusunda giderek daha kapsamlı ve daha karmaşık bilgiler elde ediyoruz.
Nöroplastisite,beynin kendini yeniden organize etme ve yeni sinirsel bağlantılar kurarak yeni beceriler kazanma yeteneğidir.Geleneksel sistemlerin pek çoğu çocuğun özel gereksinimlerini ,onu standart bir modele uymaya zorlayarak ya da kendi yaş grubuna ve gelişim evresine ayak uydurması için yapması gerekenleri yaptırmaya çalışarak çözümlemeye çalışır. Bizse ,çocuğun henüz yapamadığı şeyleri yapmaya zorlamak yerine öncelikle şuanda neler yapabildiğine ve ne tür gereksinimleri olduğuna bakarız.Sonra da beynin kendi kendini geliştirip belirli bir yeteneği kazanması için gerek duyduğu bilgileri sağlamanın yollarını ararız .Çocuğun değişmesi ve ilerleme kaydedebilmesi için beyniyle iletişime geçeriz .Ne sorunu ne de çözümü kaslarda bulamayız.Zihin de konuşmamızı ,matematik problemlerini çözmemizi ve düşünmemizi sağlayan kısmımız beyin tarafından organize edilir.Bacak kımıldamıyorsa nedeni,beynin bu işi nasıl yapacağını çözememiş olması.Beyin hareket emrini verememiştir.Çünkü istenen hareketi gerçekleştirmek için gereken kalıpları oluşturacak yeterli bilgiye sahip değildir.Amaç her zaman için çocukların kendileriyle ilgili bir farkındalık kazanmalarını ve altta yatan temel öğrenme ve büyüme yeteneklerini geliştirmelerini sağlamaktır.
Çocuğunuza en iyi şekilde yardım edebilmeyi öğrenmenin temelinde şu basit gerçek yatar . “Eğer yapabilecek olsaydı ,zaten yapardı”
Egzersizler mekanik olarak tekrar tekrar yapıldığında ,çocuğunuzun beynine kazınan şey ,çocuğun öğrendiği,onun deneyimlediği şeydir.Çocuk bizim ondan öğrenmesini istediğimizi değil ancak kendisinin gerçekte deneyimlemiş olduğu şeyi öğrenir.Beyinde oluşan kalıplar ,fiziksel veya bilişsel egzersizleri yaparken ne deneyimliyorsa onu alır.Buna o hareketi yapamama veya beceriyi yapamama veya yeterli düzeyde yapamama da dahildir.Buna öğrenilmiş yetersizlik kalıbı olarak adlandırılır.Gözden kaçan bir diğer nokta da çocuğun bu süreçte başarılı veya başarısız olma konusunda hissettikleri de bu kalıba katılacaktır.
Kendi başına ayakta durmayan serebral palsili bir çocuğu ele alalım.Ayakta durabilmesi için çocuğa her yardım edildiğinde dizleri bükülmekte bacakları çaprazlaşmakta ve şiddetle kasılıp spastik hale gelmektedir.Onu ayakta durmayı öğretirken bu deneyim defalarca tekrarlandığında beyni bedeninde hissettiği şeylerin kalıbını yeniden oluşturacaktır.Böylece ayakta durabilmekten ziyade ayakta duramamayı öğreniyor olacaktır.
Çocuklar her zaman onlardan öğrenmelerini istediğimiz şeyleri öğrenmezler.Çocuğun yapamadığı bir şeyi yapmasını sağlamak için çaba gösterip onu çalıştırdığımızda çocuk bu çabalardan ancak kendi deneyimlediği şeyi öğrenir.Bu pekala ,giriştiği işte başarısız olmayı öğrenmesi veya yapmayı öğrendiği şeyde olumsuz alışkanlıklar kazanması anlamınada gelebilir.Tek öğrendiği korku ,yetersizlik kötü veya yanlış yapma ,hatta öfke ya da kin ya da beklentileri yerine getirememe duygusu da olabilir.Çalıştırma sırasında çocuğun öğrenebileceği bütün beceriler ,onun bu çabadaki deneyiminin tamamını içerir.Çocuğun bu sırada deneyimlediği kısıtlılık hali,bu kısıtlılıklarının ötesine geçemeyeceği düşüncesini desyekleyebilir.
Çocuğun kendine ait her beceriyi,her hareketi her eylemi kendi beyni içinde yaratmasını sağlayacak deneyimlere ihtiyacı vardır.Bir de bu deneyimlerin çocuğun zaten yapabildiği şeyler açısından şu anda bulunduğu noktaya uygun olmasına dikkat büyük önem taşır.Çünkü çocuk ancak bu şekilde yaptığı şeyle ve kendi benliğiyle bağlantı kurabilir.Ancak bu şekilde ,bu deneyimlerden yararlanıp,mevcut sınırlarını aşmayı başarabilir.
Fzt.Fatma Yıldız
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bobath Nörogelişimsel Terapi Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Fzt.Fatma YILDIZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Fzt.Fatma YILDIZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
bobath terapisi, bobath nörogelişimsel terapi, bobath terapi, bobath, bobath yöntemi, cerebral palsi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
