2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb)
MAKALE #19513 © Yazan Psk.E.Ender ÇEKER | Yayın Nisan 2018 | 2,854 Okuyucu
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gündelik hayatımızın en önemli problemlerinden biri olarak ifade edilen bir rahatsızlıktır. Pediatrik yaş grubunda yaygın olarak görünen ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. DEHB’nin yaygınlığı %3-12 oranında değişmekte olup ortalama prevalansın %5,29 olduğu bilinmektedir. Genellikle 4-5 yaşlarında semptomlar belirgin hale gelir. Erkek çocuklarda kızlara oranla daha sık rastlanabilmektedir. Erkek çocuklarda genellikle Hiperaktivite/İmpulsivite belirtileri ön planda iken, kız çocuklarda daha çok Dikkat Eksikliği belirtileri belirgindir.

Nedenleri konusunda ortak bir kanı görüş tanımlanmamaktadır. Organik kökenli olabileceği düşünülmekle beraber doğum öncesinde, sırasında ve sonrasındaki komplikasyonlarda birer neden olarak düşünülmektedir. Yeni araştırmalar beyin glikoz metabolizmasındaki bozukluklar üzerinde yoğunlaşmıştır. Nörotrasmitterler de yine üzerinde durulan biyolojik etmenlerdendir.

Literatüre göre ,bu tip çocukların çoğunda davranış bozuklukları ergenlik ve yetişkinlik çağında da sürmekle birlikte genellikle aşırı hareketliliğin azaldığı ancak dürtüsel ve suça yönelik davranışlarda artış gözlendiği belirtilmektedir. Bazılarında ergenlik ve yetişkinlik çağında belirgin düzelmeler de görüldüğü belirtilmektedir. Özellikle ergenlik dönemine dürtüsellik ve kolay öfkelenme gibi belirtilerle giren çocuklar, bu durum ergenliğin dönemsel özellikleri ile birleştiğinde kimlik bocalaması yaşayabilmekte ve diğer davranışsal sorunların çözümünü güçleştirebilmektedir. Ayrıca dikkat eksikliği ve hareketlilik akademik başarı üzerinde de olumsuz yönde etki bırakmaktadır.
Yapılan araştırmalar, DEHB tanısı çocukluk çağında konulmuş bireylerin %35’inin liseyi bitiremedikleri, %58’ inin de en az bir yıl sınıf tekrarı yaptıklarını, %40’ının ise ancak özel eğitim sınıflarında eğitimlerini sürdürebildiklerini göstermektedir. Erişkinlik döneminde de motor aktivitenin ve dikkat sorunlarının devam ettiği, duygulanımlarında değişkenlik olduğu, görevlerini sürdürmede ve tamamlamada zorlandıkları, öfke patlamaları yaşadıkları ve stresle başa çıkamadıkları belirtilmektedir.

Tanı sürecinde Multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. Tedavinin önemli aşaması Okul – Aile – Uzman işbirliğidir. Bu durum çocuğun tedavi ve takibinde önemli bir unsurdur. Tedavide Ritalin ve concerta adlı M.S.S. uyarıcısı olan ilaçlar kullanılmaktadır. İlaç tedavisinde vakaların 2/3’ünün davranışlarında önemli düzelmeler görüldüğü belirtilse de bu konuda literatürde genellikle ilaç tedavisinin tek başına yeterli olmadığı, psiko-sosyal yaklaşımların da kullanılması gerektiği belirtilmektedir.

Tanı ölçüleri (DSM-IV-TR) göre 3 boyutta ele alınmaktadır. Bileşik Tip : Hem Dikkat Eksikliği hem de Hiperaktivite/İmpulsivite tanı ölçütlerinin karşılandığı durumdur.Dikkatsizliğin Önde Geldiği Tip : Dikkat Eksikliği tanı ölçütlerinin karşılandığı, Hiperaktivite/İmpulsivite tanı ölçütlerinin karşılanmadığı durumdur.Hiperaktivite/İmpulsivitenin Önde Geldiği Tip : Hiperaktivite/İmpulsivite tanı ölçütlerinin karşılandığı, Dikkat Eksikliği tanı ölçütlerinin karşılanmadığı durumdur.
Dikkatsizlik semptomları DSM-IV-TR kriterlerine göre;
-Dikkatini ayrıntılara verememe, dikkatsizce hatalar yapma
-Dikkatin kolaylıkla dağılması
- Dinlemiyormuş gibi görünme
- Yönergeleri izleyememe, görevlerini tamamlayamama
- Görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çekme
-Mental çabayı gerektiren görevlerden kaçınma
- Görevler ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybetme
- Dikkatin dış uyaranlarla kolaylıkla dağılması
- Çoğu zaman unutkan olma olarak ortaya çıkabilmektedir.
Hiperaktivite DSM-IV-TR kriterlerine göre;
- Ellerin, ayakların kıpır kıpır olması
- Oturması beklenen durumlarda oturduğu yerden kalkma
- Uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durma ya da sağa sola tırmanma
- Etkinliklere katılma ya da oyun oynamada zorluğun olması
- Çoğu zaman hareket halinde olma ya da sanki bir motor takılıymış gibi davranma
- Çoğu zaman çok konuşma olarak ortaya çıkabilmektedir.
İmpulsivite (Dürtüsellik) DSM-IV-TR kriterlerine göre;
- Çoğu zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırma
- Sırasını bekleme güçlüğünün olması
- Çoğu zaman başkalarının sözünü kesme ya da yaptıklarının arasına girme olarak ortaya çıkabilmektedir.

Kaynakça:
Prof.Dr.Cahide AYDIN, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Kültür Yayınları

Sefa Saygılı, Çocuklarda Davranış Bozuklukları, Elit Yayınları

Dr.Yankı Yazgan, Hiperaktif Çocuk Okulda, Evrim Yayınları

Doç.Dr.Ziya SELÇUK, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktif Çocuklar, Pegem Yayınevi

Psikolog E.Ender ÇEKER
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.E.Ender ÇEKER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.E.Ender ÇEKER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.E.Ender ÇEKER'in Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb)' başlığıyla benzeşen toplam 19 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Gelişim Psikolojisi Mayıs 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:25
Top