Aile Terapisi Kurtar Bizi!
AİLE TERAPİSİ KURTAR BİZİ
Gelişen teknoloji, sosyo ekonomik ve politik değişimlerin insan ilişkilerine ve sosyalleşmeye etkisi ülkemizde de son yıllarda aile terapisinin giderek artan bir değere ve öneme sahip olmasını sağladı. Toplumun hemen hemen her sosyo ekonomik düzeyinden “ aile terapisi alabilir miyiz?” sorularını almaya başladık.
Evet, aile terapisi belirgin bir popülariteye ulaştı ancak klinik deneyimlerin fark ettiğim her çiftin aile terapisi algısı hem terapiden hem de terapistten beklentisi çok farklı ayrıca çoğu zaman birebir aile terapisinin kuramsallığı ile uyuşmuyor.
Kimi zaman “ eşimle aramdaki problemi terapist çözer, biz çözemedik o halleder, bize ne yapacağımızı söyler” gibi bir beklenti, kimi zaman avukattan önceki son durak, kimi zaman karı koca ilişkisini bozmuş tutarsız ebeveynlik, eşlerin ikincil kazançlar elde etmeye çalıştığı yer olarak görülebiliyor. Bu listeyi elbette daha fazla da uzatabiliriz.
Özetle klinikte aile terapisi talebi fazla olmasına rağmen aile terapisinin işlevselliğini anlayan algılayan çift oldukça az.
O halde aile terapisi kurtaracak mıdır? Terapide kurtarıcı olan terapi mi? Yoksa o muhteşem kurtarıcı terapist mi? Acaba asıl kurtarıcı çiftlerin bizzat kendileri mi?
Aile insanların barınma, beslenme, bakım, sevgi, korunma gibi psikososyal tüm temel ihtiyaçlarını karşıladığı birincil yerdir. Her ailenin de bunu karşılama şekli, birbiriyle kurduğu iletişim, aile içi kuralları, aile üyelerinin birbirlerinden beklentileri, aile içi koalisyonları özetle aile döngüleri birbirinden farklıdır.
Dolayısıyla evlilikleri iki ayrı cinsin birliktelikleri olduğu gibi aynı zamanda farklı kültürel ve sosyal değerlerle yetişmiş iki aile döngüsünün birlikteliğidir. Çiftler evlenerek kendi aile döngüleri sentezleyip yeni ve biricik bir aile döngüsü oluşturacaklardır. Elbette bu döngüyü oluştururken çatışmalar yaşamaları, krizler atlatmaları oldukça doğaldır. Yani çiftler tartışır, çiftler çatışır, çiftler kriz yaşar, çiftler kavga eder. Bunların hiç birisi beklenmedik ya da anormal karşılanacak durumlar değildir aksine ilişkinin kaçınılmazıdır.
Yaşanılan krizler her çiftte aynı şiddette ve aynı sorun çözme mekanizmalarıyla çözülemez. Zaman zaman aile içinde yaşanan bir takım krizler sağlıklı bir şekilde atlatılamaz. Evlilikte roller birbirine karışabilir, evdeki hiyerarşi bozulabilir, yaşanan çatışmaların yönetiminde çift yetersiz kalabilir ve üçüncü şahıslar devreye aile büyükleri devreye girebilir, sağlıklı bir iletişim kuramayıp birbirlerine yanlış cevaplar verebilirler. Döngüde böyle problemler olduğunda bu durum hem karı kocada hem de çocuklarda psikolojik problemleri de beraberinde getirir. Dolayısıyla kendi problemlerini çözme konusunda yetersiz kalan aile üyeleri aile terapisine ihtiyaç duyarlar.
AİLE TERAPSİSİ NE AMAÇLAR?
Aile terapisi eşler arasında iletişimde, evliliği sağlıklı yürütmede karşılaşılan problemleri ve krizleri çözmede bilgi ve beceri kazandırmayı hederler. Aile terapisi çiftlerin daha yeterli ve tatmin eden bir döngü yaratmalarını hedefleyen bir yaklaşımdır.
Terapist birlikte çalışacağı ailenin aile üyelerinin birbirleriyle etkileşimleri rolleri ve sınırlarını, geniş aile ile olan ilişkilerini inceler ve değerlendirir. Olumlu iletişim becerilerini kazandırır. Aile üyelerinin empati becerisini arttırır, sorun çözme becerisi kazandırır.
Aile üyelerinin kaygı ve çatışmaların giderir, algının-iç görünün artırılması ve diğer duygusal gerilimler için aile üyeleri ile işbirliği kurar. Aile terapisinin amaçlarından bir diğeri de nesiller, kuşaklar ve cinsler arası ilişkilerin artırılması ve düzeltilmesidir.
AİLE TERAPİSİNE HANGİ DURUMDA BAŞVURULUR?
• Çift ilişkileri
• Evlilik problemleri
• Boşanma
• Çocuk, ergen ve yetişkin ruh sağlığı
• Çocuk ve ergenlerde davranış bozukluğu ve okul problemleri
• Yeme bozuklukları
• Alkol ve madde kullanımı
• Kronik fiziksel rahatsızlıklarla
• Yas, kayıp ve travmalar
• Duygusal istismar, ihmal ve şiddet
• Aile yaşamında değişiklikler (iş değişikliği, taşınma vb.)
• Anksiyete ve depresyonu da içeren duygusal bozukluklar
• Ebeveynlik becerileri
• Üvey bireyi bulunan aileler destek.
• Psikoseksüel zorluklar
• Evlat edinme, üvey ebeveyn/çocuk ilişkileri
• Kendine zarar verici davranış
• Travma sonrası çocuklara, gençlere ve yetişkinlere destek
• Göç eden ailelere destek
• İş stresi
• Ekonomik problemler
Aile ve çift ilişkilerinde problem yaşayan herkes bu terapi yönteminden yararlanabilirler. Birçok durumda, diğer psikoterapi yöntemleri ve bazen de ilaçla tedavi yöntemleri eşlik edebilir. Ayrıca aile mahkemelerinde boşanma vb. birtakım davalarda ya da dava öncesi aile terapisi önerilmektedir.
AİLE TERAPİSİ NASIL YAPILIR?
Aile terapisi uygulamamalarının birçok farklı yöntemi vardır. Her terapist bu farklı yöntemlerden birini ya da bir kaçını kullanabilir. Bazı uygulamalarda tüm aile üyeleri aynı seansta bir araya gelirken, bazı uygulamalarda terapist aile üyelerinden bir yada ikisini veya çiftleri tek tek de görmek isteyebilir. Özellikle çocuk merkezli aile terapisi uygulamalarında, bazı durumlarda, çocukları öğretmenleri, okul rehberlik servisi ya da sosyal hizmet uzmanları ile görüşmeler söz konusu olabilmektedir.
Seanslarda aile üyelerini tek tek görmek ortak sorunlar hakkında fikirlerini özgürce belirtme imkânı verirken bir arada görmek ise terapistin aile döngüsü, aile içi gizli koalisyonları, aile içi dili en yalın halleriyle görme imkanı sağlamaktadır. Bu durum aynı zamanda aile yeleri içinde ciddi bir farkındalık yaratacaktır.
Aile terapisinin süresi her ailenin öznel durumuna göre değişebilmekle beraber genellikle 8-24 seans olarak terapist tarafından yapılandırılır.
Klinik deneyimlerim göstermiştir ki birçok çift aile terapisine katılmakta zorlanırlar. “ evliliğimizi biz düzeltemedikten sonra psikolog nasıl düzeltecek? ” diye düşünürler. Ama daha öncede belirttiğim gibi başvuran çiftlerin yaşadıkları problemleri düzeltmek elbette onların kendi çözebilecekleri bir durum. Ancak yaşadıkları krizleri yönetemeyen çiftlere sorunlarla başa çıkabilme becerisini arttırmak, yaşanan çatışmaları bir yarış bir inatlaşma durumundan çıkartarak çözüm odaklı hale getirmek, sen dilini ben diline çevirmek, neden evlendiklerini onlara hatırlatmak da biz aile terapistlerinin işidir.
Gelişen teknoloji, sosyo ekonomik ve politik değişimlerin insan ilişkilerine ve sosyalleşmeye etkisi ülkemizde de son yıllarda aile terapisinin giderek artan bir değere ve öneme sahip olmasını sağladı. Toplumun hemen hemen her sosyo ekonomik düzeyinden “ aile terapisi alabilir miyiz?” sorularını almaya başladık.
Evet, aile terapisi belirgin bir popülariteye ulaştı ancak klinik deneyimlerin fark ettiğim her çiftin aile terapisi algısı hem terapiden hem de terapistten beklentisi çok farklı ayrıca çoğu zaman birebir aile terapisinin kuramsallığı ile uyuşmuyor.
Kimi zaman “ eşimle aramdaki problemi terapist çözer, biz çözemedik o halleder, bize ne yapacağımızı söyler” gibi bir beklenti, kimi zaman avukattan önceki son durak, kimi zaman karı koca ilişkisini bozmuş tutarsız ebeveynlik, eşlerin ikincil kazançlar elde etmeye çalıştığı yer olarak görülebiliyor. Bu listeyi elbette daha fazla da uzatabiliriz.
Özetle klinikte aile terapisi talebi fazla olmasına rağmen aile terapisinin işlevselliğini anlayan algılayan çift oldukça az.
O halde aile terapisi kurtaracak mıdır? Terapide kurtarıcı olan terapi mi? Yoksa o muhteşem kurtarıcı terapist mi? Acaba asıl kurtarıcı çiftlerin bizzat kendileri mi?
Aile insanların barınma, beslenme, bakım, sevgi, korunma gibi psikososyal tüm temel ihtiyaçlarını karşıladığı birincil yerdir. Her ailenin de bunu karşılama şekli, birbiriyle kurduğu iletişim, aile içi kuralları, aile üyelerinin birbirlerinden beklentileri, aile içi koalisyonları özetle aile döngüleri birbirinden farklıdır.
Dolayısıyla evlilikleri iki ayrı cinsin birliktelikleri olduğu gibi aynı zamanda farklı kültürel ve sosyal değerlerle yetişmiş iki aile döngüsünün birlikteliğidir. Çiftler evlenerek kendi aile döngüleri sentezleyip yeni ve biricik bir aile döngüsü oluşturacaklardır. Elbette bu döngüyü oluştururken çatışmalar yaşamaları, krizler atlatmaları oldukça doğaldır. Yani çiftler tartışır, çiftler çatışır, çiftler kriz yaşar, çiftler kavga eder. Bunların hiç birisi beklenmedik ya da anormal karşılanacak durumlar değildir aksine ilişkinin kaçınılmazıdır.
Yaşanılan krizler her çiftte aynı şiddette ve aynı sorun çözme mekanizmalarıyla çözülemez. Zaman zaman aile içinde yaşanan bir takım krizler sağlıklı bir şekilde atlatılamaz. Evlilikte roller birbirine karışabilir, evdeki hiyerarşi bozulabilir, yaşanan çatışmaların yönetiminde çift yetersiz kalabilir ve üçüncü şahıslar devreye aile büyükleri devreye girebilir, sağlıklı bir iletişim kuramayıp birbirlerine yanlış cevaplar verebilirler. Döngüde böyle problemler olduğunda bu durum hem karı kocada hem de çocuklarda psikolojik problemleri de beraberinde getirir. Dolayısıyla kendi problemlerini çözme konusunda yetersiz kalan aile üyeleri aile terapisine ihtiyaç duyarlar.
AİLE TERAPSİSİ NE AMAÇLAR?
Aile terapisi eşler arasında iletişimde, evliliği sağlıklı yürütmede karşılaşılan problemleri ve krizleri çözmede bilgi ve beceri kazandırmayı hederler. Aile terapisi çiftlerin daha yeterli ve tatmin eden bir döngü yaratmalarını hedefleyen bir yaklaşımdır.
Terapist birlikte çalışacağı ailenin aile üyelerinin birbirleriyle etkileşimleri rolleri ve sınırlarını, geniş aile ile olan ilişkilerini inceler ve değerlendirir. Olumlu iletişim becerilerini kazandırır. Aile üyelerinin empati becerisini arttırır, sorun çözme becerisi kazandırır.
Aile üyelerinin kaygı ve çatışmaların giderir, algının-iç görünün artırılması ve diğer duygusal gerilimler için aile üyeleri ile işbirliği kurar. Aile terapisinin amaçlarından bir diğeri de nesiller, kuşaklar ve cinsler arası ilişkilerin artırılması ve düzeltilmesidir.
AİLE TERAPİSİNE HANGİ DURUMDA BAŞVURULUR?
• Çift ilişkileri
• Evlilik problemleri
• Boşanma
• Çocuk, ergen ve yetişkin ruh sağlığı
• Çocuk ve ergenlerde davranış bozukluğu ve okul problemleri
• Yeme bozuklukları
• Alkol ve madde kullanımı
• Kronik fiziksel rahatsızlıklarla
• Yas, kayıp ve travmalar
• Duygusal istismar, ihmal ve şiddet
• Aile yaşamında değişiklikler (iş değişikliği, taşınma vb.)
• Anksiyete ve depresyonu da içeren duygusal bozukluklar
• Ebeveynlik becerileri
• Üvey bireyi bulunan aileler destek.
• Psikoseksüel zorluklar
• Evlat edinme, üvey ebeveyn/çocuk ilişkileri
• Kendine zarar verici davranış
• Travma sonrası çocuklara, gençlere ve yetişkinlere destek
• Göç eden ailelere destek
• İş stresi
• Ekonomik problemler
Aile ve çift ilişkilerinde problem yaşayan herkes bu terapi yönteminden yararlanabilirler. Birçok durumda, diğer psikoterapi yöntemleri ve bazen de ilaçla tedavi yöntemleri eşlik edebilir. Ayrıca aile mahkemelerinde boşanma vb. birtakım davalarda ya da dava öncesi aile terapisi önerilmektedir.
AİLE TERAPİSİ NASIL YAPILIR?
Aile terapisi uygulamamalarının birçok farklı yöntemi vardır. Her terapist bu farklı yöntemlerden birini ya da bir kaçını kullanabilir. Bazı uygulamalarda tüm aile üyeleri aynı seansta bir araya gelirken, bazı uygulamalarda terapist aile üyelerinden bir yada ikisini veya çiftleri tek tek de görmek isteyebilir. Özellikle çocuk merkezli aile terapisi uygulamalarında, bazı durumlarda, çocukları öğretmenleri, okul rehberlik servisi ya da sosyal hizmet uzmanları ile görüşmeler söz konusu olabilmektedir.
Seanslarda aile üyelerini tek tek görmek ortak sorunlar hakkında fikirlerini özgürce belirtme imkânı verirken bir arada görmek ise terapistin aile döngüsü, aile içi gizli koalisyonları, aile içi dili en yalın halleriyle görme imkanı sağlamaktadır. Bu durum aynı zamanda aile yeleri içinde ciddi bir farkındalık yaratacaktır.
Aile terapisinin süresi her ailenin öznel durumuna göre değişebilmekle beraber genellikle 8-24 seans olarak terapist tarafından yapılandırılır.
Klinik deneyimlerim göstermiştir ki birçok çift aile terapisine katılmakta zorlanırlar. “ evliliğimizi biz düzeltemedikten sonra psikolog nasıl düzeltecek? ” diye düşünürler. Ama daha öncede belirttiğim gibi başvuran çiftlerin yaşadıkları problemleri düzeltmek elbette onların kendi çözebilecekleri bir durum. Ancak yaşadıkları krizleri yönetemeyen çiftlere sorunlarla başa çıkabilme becerisini arttırmak, yaşanan çatışmaları bir yarış bir inatlaşma durumundan çıkartarak çözüm odaklı hale getirmek, sen dilini ben diline çevirmek, neden evlendiklerini onlara hatırlatmak da biz aile terapistlerinin işidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Aile Terapisi Kurtar Bizi!" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Hicran DEMİRHAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Hicran DEMİRHAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
13 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
