2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Yaşamınızın 3 Düşmanı: Korku, Fobi ve Endişe
MAKALE #19730 © Yazan Uzm.Psk.Ezgi TANIL | Yayın Temmuz 2018 | 3,084 Okuyucu
Günlük yaşamda hemen hemen her yetişkinin çekindiği durumlar olabilir. Fakat, yoğun bir şekilde hissedilen korkular kişilerin hayatında olumsuz etkilere neden olur ve yaşam kalitelerini düşürür. Bireyler, karşılaşmak istemedikleri olaylardan, canlı veya cansız nesnelerden kaçındıkça aslında onlara karşı duydukları irrasyonel hisleri de pekiştirmiş olurlar. Korkular, fobiler ve endişeler ile başa çıkmak zorlu ve emek isteyen bir süreçtir. Değişim hemen gerçekleşmez. Bireysel çaba ve psikolojik destek bu durumların tamamen ortadan kaldırılması ve rahat bir yaşam sürülebilmesi için temel gerekliliktir.

Korku nedir?


Korku; insanların tehlikeye karşı zihinleri ve bedenleri ile verdikleri duygusal bir tepkidir. Sinir sisteminde programlanmıştır ve varoluşsal temeli vardır. Dışsal çevreden alınan sinyaller beyinde gerekli mekanizmalardan geçerek yorumlanır. Sinir sistemi aktive edilir. Otomatik “savaş veya kaç” tepkisini harekete geçirilir. Böylece, tehlikeli duruma karşı uyarılmış oluruz. Hem fiziksel hem de zihinsel olarak harekete geçmeye hazırlanırız. Aslında korkunun koruyucu bir işlevi vardır ve hayatta kalma amacına hizmet eder. Bebeklikte dahi sahip olduğumuz hayatta kalma içgüdüleri tehlike hissedildiğinde buna tepki verilmesini sağlar.

Diğer tüm duygularımız gibi korkunun da yoğunluğu değişkenlik gösterebilir. Kişilere ve olaylara bağlı olarak hafif, orta ve yoğun düzeyde korku duygusu oluşabilir.

Örneğin; aşağıda verilen durumlardan hayatın işlevselliğini bozmayacak derecede korku duymak doğal kabul edilebilir:

- Hastahanede kan aldırırken kendinizi biraz hassas hissetmek
- Yolda sahipsiz, büyük ve havlayan bir köpek gördüğünüzde tedirgin olmak
- İçinde bulunduğunuz uçak türbülansa girdiğinde endişelenmek
- Bir gökdelenden aşağıya doğru bakarken veya yüksek bir merdivene tırmanırken heyecanlanmak

Endişe nedir ve korku ile endişe arasındaki farklar nelerdir?

Endişe; stres yaratan olaylar karşısında verilen normal bir tepkidir. Herkes zaman zaman endişelenebilir. Fiziksel ve zihinsel bir “gerilim” hissi olarak da tanımlanabilir. Yoğun, orta veya hafif şekilde deneyimlenebilir. Bazı durumlarda endişe kişilerin motive olmalarını sağlayabilir. Bu açıdan düşünüldüğünde aslında endişe duymak faydalı olabilir. Örneğin; önemli bir sınavdan önce hafif bir endişe duyulabilir. Bunun nedeni genelde düşük not alma ihtimalidir. Bu tür bir endişe kişiyi sınav öncesinde tetikleyerek daha fazla çalışmaya ve elinden gelenin en iyisini yapmaya iter. Makul seviyede duyulan endişe fiziksel ve psikolojik olarak bizi hazırlayarak stres verici olayla başa çıkmamızı kolaylaştırır.

Korku ile endişe birbirine benzer hislerdir. Ancak aralarında temel bir farklılık vardır. Endişenin tetiklenmesi için “şimdi ve burada” olan durumlara gerek yoktur. Yani endişe, kişinin içinde bulunduğu ortamda ve zamanda herhangi bir stres verici olay yaşanmamasına rağmen gerçekleşir. Gelecekte başına kötü bir şey gelmesi veya tehlikeli bir durumla karşılaşılması olasılığına yönelik bir kaygıdır. Şu anda gerçekleşen bir olay söz konusu değildir.

Fobi nedir?

Fobi, gerçekte çok az tehlikeli olan veya hiç tehlikeli olmayan objelere, aktivitelere, insanlara karşı duyulan yoğun ve rasyonel olmayan korkudur. Korku ve rahatsızlık hissi o kadar güçlüdür ki kişiler korku nesnesine maruz kalmamak için elinden geleni yaparlar. Sadece fobileri hakkında düşünmek bile kaygı duymaları için yeterlidir. Sıklıkla korktukları durumla karşılaşıp karşılaşmayacakları ve karşılaştıklarında kendilerini nasıl koruyacakları hakkında düşünerek vakit geçirirler. Çoğunlukla, fobisi olan kimseler dudydukları yoğun korkunun mantıksız olduğunun farkındadırlar. Bunu bilmelerine rağmen kendilerini kontrol edemezler. Fobileriyle karşı karşıya kaldıklarında ise otomatik olarak gelen korku olduka baskındır.

Fobiler; kadınlarda erkeklere nazaran daha yaygındır. Şiddeti ise bireylere göre değişiklik gösterir. Yaygın fobiler; kapalı alan, böcek, yılan, iğne, köpek, yükseklik vb. Fobiler daha çok çocuklukta oluşmaya başladığı gibi yetişkinlikte de geliştirilebilir.

Fobi çeşitleri nelerdir?

Günlük yaşamda fobiler çeşitli hoşnutsuzluklar ile ilişkilendirilebilir. Ancak klinik ortamda psikologlar en sık rastlanılan fobileri 3 sınıfa ayırırlar:

1) Özel Fobi

Belirli bir nesne ve durumdan patolojik biçimde korkulmasıdır. Özel fobi kişilerde şiddetli korkulara neden olur. Yaygın olan özel fobilerden bazıları; örümcek, kedi, köpek, araba kullanmak, asansöre binmek, tünelden geçmek, yüzmek, uçmak, su, özel hastalıklar, kapalı alanlar, kan, doktora gitmek, iğne olmak vb. Özel fobiler çocuklukta yaşanan travmalardan kaynaklanıyor olabilir. Özel fobileri de kendi içinde sınıflandırmak mümkündür:

Hayvan Fobileri: Hayvanların veye spesifik olarak böceklerin sebep olduğu korkulardır.
Doğal Çevre ile İlgili Fobiler: Doğadaki objelerden ve olaylardan kaynaklanan korkulardır. Örneğin; fırtına, gök gürültüsü, dolu, deprem, karanlık ve yükseklik.
Durumsal Fobiler: Belirli durumlar tarafından tetiklenen fobilerdir. Örneğin; kapalı alanlarda kalma korkusu (klostrofobi),
Kan, İğne ve Yarayla İlişkili Fobiler: Kan korkusu, ağrı korkusu, yaralanma korkusu, iğne korkusu ve tekrar tedavi görme korkusu bu kategoridedir.
Diğer Fobiler: Yıkarıda bahsedilen kategorilere girmeyen korkulardır. Ölüm korkusu, ses korkusu, kostümlü karakter korkusu.

2) Sosyal Fobi

Sosyal fobi; diğer insanlarla etkileşim kurmaktan ve sosyal ortamlarda bulunmaktan kaynaklanan korkudur. Toplulukta yemek yemek, konuşma yapmak, fotoğraf çektirmek vb. gibi performans kaygısını da beraberinde getiren korkuları içerir. Sosyal fobisi olan kişilerin öz-farkındalıkları olumsuz bir şekilde yükselmiş ve ciddi bir hassasiyet haline gelmiştir. Yaptıkları herhangi bir şeyden dolayı diğer insanlar tarafından aşağılanacakları ve yargılanacaklarına yönelik endişe yoğun duyarlar. Sosyal fobide kaygı yükseldikçe kişilerde psikosomatik semptomlarla da karşılaşılması olasıdır.

3) Agorafobi ve Panik Atak

Agorafobi; evden veya tanıdık güvenli olan çevreden ayrılma korkusu olarak genellenebilir. Bunu olası panik atak periyodları takip edebilir. Agorafobi panik atakla oldukça ilişkili bir sorundur. Kişiler bir anda kaçıp uzaklaşamayacakları ortamlarda bulunmaktan çekinirler. Çünkü kaçamayacağını veya acilen yardım alamayacağını bilmek kişilerde korku duygusunu destekleyerek panik atağı provoke eder. Agorafobinin başka bir türünde de uçağın, arabanın, trenin veya herhangi bir ulaşım aracının içinde bulunmak korku yaratır. Ağır agorafobisi olan kişiler evden çıkamazlar ve kendilerini sadece evlerinde güvende hissederler.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Yaşamınızın 3 Düşmanı: Korku, Fobi ve Endişe" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ezgi TANIL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ezgi TANIL'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ezgi TANIL Fotoğraf
Uzm.Psk.Ezgi TANIL
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi12 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Ezgi TANIL'ın Yazıları
► Korku ve Fobi Psk.Alican KAYA
► Çocuklukta Korku, Kaygı ve Fobi Psk.Gizem BODUR ATALAY
► Korku Ama Korku Değil:Fobiler Psk.Dnş.Kemal TUNCER
► İlişki Düşmanı Kıskançlık Dr.Psk.Fatih SÖNMEZ
► Endişe: İçimdeki Kurt Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Yaşamınızın 3 Düşmanı: Korku, Fobi ve Endişe' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Oyun Terapisi ve Etkileri Şubat 2021
► Çocuk Sanat Terapisi Mayıs 2019
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:15
Top