Şarbon Nedir? Nasıl Bulaşır ve Şarbondan Nasıl Korunabiliriz?
Şarbon Bacillus anthracis isimli bakterinin sebep olduğu bir hastalıktır. Tüm omurgalıları etkileyebilen bir hastalık olup özellikle otobur hayvanlarda, sığır, deve, manda gibi büyükbaş hayvanlarda, koyun, keçi gibi küçükbaş hayvanlar ile domuz, beygir gibi yabani veya evcil diğer hayvanlarda ve insanlarda görülür, en duyarlı hayvanlar sığır koyun ve keçilerdir.
İnsanlara, doğrudan hayvanlarla temastan veya hayvan ürünlerinin tüketilmesi ile geçer. Etobur hayvanların hastalığa duyarlılıkları daha azdır. Mikroorganizma insanlara deriden bulaşırsa kara çıban denilen karakteristik bölgesel bir çıbanla ödem oluşur; kan dolaşımına karışması ile de sepsis (kan zehirlenmesi) ve iç organ lezyonları (yaraları) meydana gelir. Mikroplu etlerin yenmesi ağır bağırsak hastalıkları yapar. Hayvanlarda ise vücut sıcaklığı yükselir, dalak şişer, kan, katran gibi koyu renk alır ve pıhtılaşmaz. En önemli hayvan hastalıklardan birisidir.
Bakterinin spor formu dış ortamda senelerce canlı kalabilmektedir. Yapılan çalışmalarda toprak, mera ve sularda 60 yıl kadar canlı kaldığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda kimyasallara ve dezenfektanlara da oldukça dayanıklıdır.
Doğal şartlar altında sıcak kanlı hayvanlardan beygir, sığır, koyun ve domuzlar da çok yaygın olarak görülebilir ve hastalığa en fazla duyarlı olan sığırlardır. Genç hayvanlar, ergin ve yaşlılardan daha duyarlıdırlar. Açlık, yorgunluk, uzun yolculuk, fazla sıcak ve soğuk olması, iyi beslenememe, hayvanların kötü bakılması, organik bozukluklar, şap vb viral hastalıklar, iç parazitler ve diğer stres faktörleri hastalığın çıkış ve yayılışında önemli rol oynarlar. Hastalık rutubetli, bataklık ve sıcak bölgelerde diğer bölgelerden daha çok görülür. Önleyici tedbirler alınmazsa büyük kayıplara yol açar.
Hasta hayvanların nakledilmesi, hasta veya ölen hayvanların insanlar tarafından kesilmesi, tüketilmesi, çevreye atılması veya çevrede yırtıcı kuşlar ve hayvanlar tarafından parçalanması, yağmur ve sel sularıyla uzaklara, diğer meralara ve topraklara nakledilmesi ve kan emici sinekler de hastalığı taşıyarak hastalığın bulaşmasına neden olmaktadır.
Bu hastalığa yakalanan hayvaların çoğunda perakut ölümler gerçekleşir. Yani hayvan 1-4 saat içerisinde herhangi bir belirti vermeden ölür. Belirti gösterenlerde ise; yüksek ateş, iştahsızlık, durgunluk, ishal, vücutta meydana gelen şişlikler görülen belirtilerdendir. En önemli belirtileri; ölmeden önce hayvanın doğal deliklerinden (ağız, burun, anüs ve genital kanallar) kan gelmesidir. Aynı zamanda sütte kan içerir ve sarı renklidir. Hayvanın dalağı normal boyutundan kat kat büyük hale gelmiştir.
Hasta hayvanlarda otopsi yapılması yasaktır. Hastalığı bilinen hayvanlar derin çukurlar kazılarak buralara gömülürler. Hastalık çıkan yerlere karantina uygulaması yapılır. Şarbon çıkan bölgelere yılda 1 kez aşı uygulaması yapılmalıdır.
Bu hastalığın bulaşması başlıca 3 yol ile olmaktadır;
Sindirim Yoluyla: Bulaşma ağız yolu ile olmaktadır. Yani genellikle hayvanın tükettiği yem, su, ot gibi besinler ile mikrobun alınması şeklindedir. İnsana ise iyi pişirilmemiş olan etlerin tüketilmesi ile bulaşır
Solunum Yoluyla: Bu hayvanlarda nadir olarak görülen bir formdur. İnsanlarda daha sık olarak rastlanır. Genellikle hayvanların deri, kıl ve yapağıları ile uğraşan insanlarda görülür.
Deri Yoluyla: Deride meydana gelen çeşitli yaralardan ve sıyrıklardan mikroorganizmaların girmesi ile enfeksiyon oluşur. İnsanlara ise genellikle hasta hayvanların kan ve etleri ile teması sonucu bulaşır
Şarbon türleri
Deri şarbonu
Ciltte kesik veya açık yaralara sahip insanlar enfekte hayvanlara temas ettiğinde gelişir. En yaygın görülen şarbon şeklidir ve en az tehlikeli olandır. Özellikle el, kol, yüz ve boyun gibi açıkta kalan bölgelerde sık görülür. Bakterinin deri içinde depolanmasıyla ciltte kabarcık oluşumu arasında geçen süre genellikle 2-3 gündür. Kabarcık ilk aşamada böcek ısırığına benzer ve kaşıntı yapar. Bakterinin aktifleşmesi ile toksin üretimi başlar. Üretim sonucunda kabarcıkların etrafında ödem oluşur. Kabarcık genişleyerek ortasından çöker ve sıvı ile dolar. Daha sonra kuruyarak kara çıban görünümü alır.
Özellikle yüz ve göz kapağındaki skarlar için cerrahi işlem gerekebilir. Ciddi hastalıkta lezyon özellikle göz çevresi, yüz, boyun ve göğüs üst bölümünde ise aşırı ödem ile seyredebilir. Bu durum malign (kötü huylu) ödem olarak adlandırılır.
Halk arasında kara çıban olarak bilinen deri şarbonu bazen solunumu etkileyecek kadar ciddi olabilir. Hastaların yalnızca %50’sinde ateş, halsizlik ve lökositoz bulunur. Tedavi edilmeyen deri şarbonunda ölüm oranı %10-20 civarındadır.
Akciğer şarbonu
Nadiren görülür ama şarbonun en ölümcül şeklidir. Bakteriler nefes yoluyla bulaşır ve akciğere yerleşir. Hastalığın bu formu kontamine kıl, yün ve diğer hayvan ürünleri ile ilişkili endüstriyel hastalık şeklinde oluşur ya da bioterörizm ile ilişkili olabilir. Enfeksiyon genellikle bakteriye maruz kalındıktan bir hafta sonra gelişir, ancak 2 aya kadar sürebilir. Erken fark edilip tedavi edilmezse hastalığın ilerleyen aşamalarında hasta komaya girerek ölür
Sindirim sistemi şarbonu
Şarbonlu hasta hayvanların ürünleri yenildiğinde ya da içildiğinde sindirim sistemindeki mukoza tabakasında şarbon lezyonları oluşur. Bakteriler ağızdan bağırsağa kadar herhangi bir bölgede tahribata yol açsa da genellikle ağız-yutak boşluğunda ve bağırsaklarda daha etkindir. Kanama ve asite neden olabilir.
Erken dönemde; bulantı, kusma iştahsızlık, asteni, hafif diyare ve ateş gibi belirtileri olabilir. Bu nedenle erken dönemde tanı güçtür. Enfeksiyon genellikle mikroplu gıdaların tüketilmesinden 1-7 gün sonra gelişir. Erken teşhis edilmezse ölümcül olabilir.
Şarbon belirtileri
Deri şarbonu belirtileri
• Yüz, boyun, kol veya ellerde kaşıntıya neden olan küçük kabarcık veya şişlik oluşur.
• Yaraların etrafında ödem oluşur.
• Baş ağrısı, aşırı Terleme görülür.
• Küçük kabarcıklardan sonra görülen siyah merkezli ağrısız cilt ülseri görülür.
• Kara çıban görünümlü cilt yaraları oluşur.
• Boğaz ve yakındaki lenf bezlerinde şişme olur.
Akciğer şarbonu belirtileri
• Birkaç gün sürebilen boğaz ağrısı, hafif ateş, halsizlik ve kas ağrıları (grip gibi) görülür.
• Hafif göğüs rahatsızlığı, nefes darlığı oluşur.
• Kanlı tükürme, ağrılı yutma, öksürük görülür.
• Sersemlik veya baş dönmesi olur.
• Mide bulantısı, kusma veya mide ağrıları olur.
• Aşırı yorgunluk, vücut ağrıları hissedilir.
• Hastalık ilerledikçe yüksek ateş, solunum problemi, şok ve menenjit görülür.
Sindirim sistemi şarbonu belirtileri
• Ateş, titreme ve iştah kaybı olur.
• Boyun ve boyun bezlerinin şişmesi görülür.
• Boğaz ağrısı, ağrılı yutma, ses kısıklığı olur.
• Bulantı ve kusma, özellikle kanlı kusma görülür.
• Baş ağrısı, Karın ağrısı görülür.
• Kızarma (kırmızı yüz) ve kırmızı gözler görülür.
• Bayılma, karın şişmesi (mide) görülür.
• Hastalığın sonraki aşamalarında şiddetli, kanlı ishal görülür.
Şarbon olmuş hasta hayvan nasıl anlaşılır?
Şarbon bakterisi bazı durumlarda sığırın vücudunda hızla gelişip ölümle sonuçlanabilir. Böyle durumlarda hayvanda sendelenme, solunum güçlüğü, ayakta duramama, titreme, halsizlik, titreme ve yere düşerek kısa sürede ölüm gözlenir. Ölümden önce ve sonra burun ve anüsten kanlı bir akıntı gelir. Sığırın direnci yüksekse vücut ısısı artar ve hayvan 3-4 gün içersinde ölür. Gözlenen diğer belirtiler ise sinirlilik, huzursuzluk, iştahsızlık, kabızlığın ardından kanlı ishal ve idrardır. Ölüm sertliği tam değildir ya da hiç yoktur
ŞARBONLU ET NASIL ANLAŞILIR?
Şarbon hastalığında ölen hayvanların kadavralarında çok çabuk bir putrifikasyon görülür. Yani bu hayvanların etlerinde bozulma ve kokuşma demektir. Buna karşılık rigor mortis yani ölüm sertliği, yavaş veya hiç şekillenmez. Doğal deliklerden (Anüs, vulva, ağız ve burun) siyah renkte kan gelir ve pıhtılaşmaz. Vücudun çeşitli yerlerinde ödemler ve hemorajilere rastlanır. Hayvanın derisi yüzüldüğünde deri altı damarları çok dolgun olup kadavrada bir septisemi tablosu görülür. Jelatinöz infiltrasyon bölgelerindeki lenf yumruları büyümüş ve kesit yüzleri hemorojiktir.
Kan koyu renktedir ve pıhtılaşmaz, hava ile temasta zamanla rengi kızarır ve pıhtılaşma kabiliyeti kazanır. Dalakta akut bir şişme, normalden 4-5 kat büyüme , kapsülü gergin olup ve üzerinde kan oturmaları vardır. Kesit yüzü koyu renktedir, içinden katran gibi bir kan sızar. Karaciğer ve böbreklerde şişme, paranchim degenerasyonu gözlenir. Özellikle ince bağırsak mukozası parlak kırmızı renkte olup, şişmiş ve üzerinde hemorojiler bulunur.
Şarbondan korunma yolları
• Şarbon bakterileri toprakta yıllarca yaşayabilir. Bu nedenle şarbon hastalığının yaygın görüldüğü bölgelerde hayvanlara aşı yapılmalıdır.
• Hayvanlarda şarbon vakasına rastlanıldığında kesinlikle sağlık birimlerine haber verilmeli ve bölgenin karantina altına alınması sağlanmalıdır.
• Karantina süresi sona ermeden hayvanlar kesilmemeli ve etleri tüketilmemelidir.
• Şarbonlu olduğundan şüphelenilen veya şarbondan ölen hayvanlar asla kesilmemeli, derisi ya da postu yüzülmemelidir.
• Şarbondan ölen hayvanlar yaklaşık 2 metre derinliğinde çukurlar açılıp üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek gömülmelidir.
• Hasta hayvanların bulundukları yerler ve taşındıkları araçlar dezenfekte edilmelidir.
• Hasta hayvanların temas ettiği yemlikler ve gübreleri yakılarak imha edilmelidir.
• Şarbonun yaygın olduğu bir ülkeye seyahat edildiğinde mümkün olduğunca hayvan ve hayvan derileriyle temastan kaçınmalıdır. Ayrıca iyi pişirilmemiş et yenmemelidir.
• Hayvanlar ve ürünleriyle temasta olanlar beden temizliğine özen göstermelidir.
• Çiğ ya da az pişmiş et yenmemelidir.
İnsanlara, doğrudan hayvanlarla temastan veya hayvan ürünlerinin tüketilmesi ile geçer. Etobur hayvanların hastalığa duyarlılıkları daha azdır. Mikroorganizma insanlara deriden bulaşırsa kara çıban denilen karakteristik bölgesel bir çıbanla ödem oluşur; kan dolaşımına karışması ile de sepsis (kan zehirlenmesi) ve iç organ lezyonları (yaraları) meydana gelir. Mikroplu etlerin yenmesi ağır bağırsak hastalıkları yapar. Hayvanlarda ise vücut sıcaklığı yükselir, dalak şişer, kan, katran gibi koyu renk alır ve pıhtılaşmaz. En önemli hayvan hastalıklardan birisidir.
Bakterinin spor formu dış ortamda senelerce canlı kalabilmektedir. Yapılan çalışmalarda toprak, mera ve sularda 60 yıl kadar canlı kaldığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda kimyasallara ve dezenfektanlara da oldukça dayanıklıdır.
Doğal şartlar altında sıcak kanlı hayvanlardan beygir, sığır, koyun ve domuzlar da çok yaygın olarak görülebilir ve hastalığa en fazla duyarlı olan sığırlardır. Genç hayvanlar, ergin ve yaşlılardan daha duyarlıdırlar. Açlık, yorgunluk, uzun yolculuk, fazla sıcak ve soğuk olması, iyi beslenememe, hayvanların kötü bakılması, organik bozukluklar, şap vb viral hastalıklar, iç parazitler ve diğer stres faktörleri hastalığın çıkış ve yayılışında önemli rol oynarlar. Hastalık rutubetli, bataklık ve sıcak bölgelerde diğer bölgelerden daha çok görülür. Önleyici tedbirler alınmazsa büyük kayıplara yol açar.
Hasta hayvanların nakledilmesi, hasta veya ölen hayvanların insanlar tarafından kesilmesi, tüketilmesi, çevreye atılması veya çevrede yırtıcı kuşlar ve hayvanlar tarafından parçalanması, yağmur ve sel sularıyla uzaklara, diğer meralara ve topraklara nakledilmesi ve kan emici sinekler de hastalığı taşıyarak hastalığın bulaşmasına neden olmaktadır.
Bu hastalığa yakalanan hayvaların çoğunda perakut ölümler gerçekleşir. Yani hayvan 1-4 saat içerisinde herhangi bir belirti vermeden ölür. Belirti gösterenlerde ise; yüksek ateş, iştahsızlık, durgunluk, ishal, vücutta meydana gelen şişlikler görülen belirtilerdendir. En önemli belirtileri; ölmeden önce hayvanın doğal deliklerinden (ağız, burun, anüs ve genital kanallar) kan gelmesidir. Aynı zamanda sütte kan içerir ve sarı renklidir. Hayvanın dalağı normal boyutundan kat kat büyük hale gelmiştir.
Hasta hayvanlarda otopsi yapılması yasaktır. Hastalığı bilinen hayvanlar derin çukurlar kazılarak buralara gömülürler. Hastalık çıkan yerlere karantina uygulaması yapılır. Şarbon çıkan bölgelere yılda 1 kez aşı uygulaması yapılmalıdır.
Bu hastalığın bulaşması başlıca 3 yol ile olmaktadır;
Sindirim Yoluyla: Bulaşma ağız yolu ile olmaktadır. Yani genellikle hayvanın tükettiği yem, su, ot gibi besinler ile mikrobun alınması şeklindedir. İnsana ise iyi pişirilmemiş olan etlerin tüketilmesi ile bulaşır
Solunum Yoluyla: Bu hayvanlarda nadir olarak görülen bir formdur. İnsanlarda daha sık olarak rastlanır. Genellikle hayvanların deri, kıl ve yapağıları ile uğraşan insanlarda görülür.
Deri Yoluyla: Deride meydana gelen çeşitli yaralardan ve sıyrıklardan mikroorganizmaların girmesi ile enfeksiyon oluşur. İnsanlara ise genellikle hasta hayvanların kan ve etleri ile teması sonucu bulaşır
Şarbon türleri
Deri şarbonu
Ciltte kesik veya açık yaralara sahip insanlar enfekte hayvanlara temas ettiğinde gelişir. En yaygın görülen şarbon şeklidir ve en az tehlikeli olandır. Özellikle el, kol, yüz ve boyun gibi açıkta kalan bölgelerde sık görülür. Bakterinin deri içinde depolanmasıyla ciltte kabarcık oluşumu arasında geçen süre genellikle 2-3 gündür. Kabarcık ilk aşamada böcek ısırığına benzer ve kaşıntı yapar. Bakterinin aktifleşmesi ile toksin üretimi başlar. Üretim sonucunda kabarcıkların etrafında ödem oluşur. Kabarcık genişleyerek ortasından çöker ve sıvı ile dolar. Daha sonra kuruyarak kara çıban görünümü alır.
Özellikle yüz ve göz kapağındaki skarlar için cerrahi işlem gerekebilir. Ciddi hastalıkta lezyon özellikle göz çevresi, yüz, boyun ve göğüs üst bölümünde ise aşırı ödem ile seyredebilir. Bu durum malign (kötü huylu) ödem olarak adlandırılır.
Halk arasında kara çıban olarak bilinen deri şarbonu bazen solunumu etkileyecek kadar ciddi olabilir. Hastaların yalnızca %50’sinde ateş, halsizlik ve lökositoz bulunur. Tedavi edilmeyen deri şarbonunda ölüm oranı %10-20 civarındadır.
Akciğer şarbonu
Nadiren görülür ama şarbonun en ölümcül şeklidir. Bakteriler nefes yoluyla bulaşır ve akciğere yerleşir. Hastalığın bu formu kontamine kıl, yün ve diğer hayvan ürünleri ile ilişkili endüstriyel hastalık şeklinde oluşur ya da bioterörizm ile ilişkili olabilir. Enfeksiyon genellikle bakteriye maruz kalındıktan bir hafta sonra gelişir, ancak 2 aya kadar sürebilir. Erken fark edilip tedavi edilmezse hastalığın ilerleyen aşamalarında hasta komaya girerek ölür
Sindirim sistemi şarbonu
Şarbonlu hasta hayvanların ürünleri yenildiğinde ya da içildiğinde sindirim sistemindeki mukoza tabakasında şarbon lezyonları oluşur. Bakteriler ağızdan bağırsağa kadar herhangi bir bölgede tahribata yol açsa da genellikle ağız-yutak boşluğunda ve bağırsaklarda daha etkindir. Kanama ve asite neden olabilir.
Erken dönemde; bulantı, kusma iştahsızlık, asteni, hafif diyare ve ateş gibi belirtileri olabilir. Bu nedenle erken dönemde tanı güçtür. Enfeksiyon genellikle mikroplu gıdaların tüketilmesinden 1-7 gün sonra gelişir. Erken teşhis edilmezse ölümcül olabilir.
Şarbon belirtileri
Deri şarbonu belirtileri
• Yüz, boyun, kol veya ellerde kaşıntıya neden olan küçük kabarcık veya şişlik oluşur.
• Yaraların etrafında ödem oluşur.
• Baş ağrısı, aşırı Terleme görülür.
• Küçük kabarcıklardan sonra görülen siyah merkezli ağrısız cilt ülseri görülür.
• Kara çıban görünümlü cilt yaraları oluşur.
• Boğaz ve yakındaki lenf bezlerinde şişme olur.
Akciğer şarbonu belirtileri
• Birkaç gün sürebilen boğaz ağrısı, hafif ateş, halsizlik ve kas ağrıları (grip gibi) görülür.
• Hafif göğüs rahatsızlığı, nefes darlığı oluşur.
• Kanlı tükürme, ağrılı yutma, öksürük görülür.
• Sersemlik veya baş dönmesi olur.
• Mide bulantısı, kusma veya mide ağrıları olur.
• Aşırı yorgunluk, vücut ağrıları hissedilir.
• Hastalık ilerledikçe yüksek ateş, solunum problemi, şok ve menenjit görülür.
Sindirim sistemi şarbonu belirtileri
• Ateş, titreme ve iştah kaybı olur.
• Boyun ve boyun bezlerinin şişmesi görülür.
• Boğaz ağrısı, ağrılı yutma, ses kısıklığı olur.
• Bulantı ve kusma, özellikle kanlı kusma görülür.
• Baş ağrısı, Karın ağrısı görülür.
• Kızarma (kırmızı yüz) ve kırmızı gözler görülür.
• Bayılma, karın şişmesi (mide) görülür.
• Hastalığın sonraki aşamalarında şiddetli, kanlı ishal görülür.
Şarbon olmuş hasta hayvan nasıl anlaşılır?
Şarbon bakterisi bazı durumlarda sığırın vücudunda hızla gelişip ölümle sonuçlanabilir. Böyle durumlarda hayvanda sendelenme, solunum güçlüğü, ayakta duramama, titreme, halsizlik, titreme ve yere düşerek kısa sürede ölüm gözlenir. Ölümden önce ve sonra burun ve anüsten kanlı bir akıntı gelir. Sığırın direnci yüksekse vücut ısısı artar ve hayvan 3-4 gün içersinde ölür. Gözlenen diğer belirtiler ise sinirlilik, huzursuzluk, iştahsızlık, kabızlığın ardından kanlı ishal ve idrardır. Ölüm sertliği tam değildir ya da hiç yoktur
ŞARBONLU ET NASIL ANLAŞILIR?
Şarbon hastalığında ölen hayvanların kadavralarında çok çabuk bir putrifikasyon görülür. Yani bu hayvanların etlerinde bozulma ve kokuşma demektir. Buna karşılık rigor mortis yani ölüm sertliği, yavaş veya hiç şekillenmez. Doğal deliklerden (Anüs, vulva, ağız ve burun) siyah renkte kan gelir ve pıhtılaşmaz. Vücudun çeşitli yerlerinde ödemler ve hemorajilere rastlanır. Hayvanın derisi yüzüldüğünde deri altı damarları çok dolgun olup kadavrada bir septisemi tablosu görülür. Jelatinöz infiltrasyon bölgelerindeki lenf yumruları büyümüş ve kesit yüzleri hemorojiktir.
Kan koyu renktedir ve pıhtılaşmaz, hava ile temasta zamanla rengi kızarır ve pıhtılaşma kabiliyeti kazanır. Dalakta akut bir şişme, normalden 4-5 kat büyüme , kapsülü gergin olup ve üzerinde kan oturmaları vardır. Kesit yüzü koyu renktedir, içinden katran gibi bir kan sızar. Karaciğer ve böbreklerde şişme, paranchim degenerasyonu gözlenir. Özellikle ince bağırsak mukozası parlak kırmızı renkte olup, şişmiş ve üzerinde hemorojiler bulunur.
Şarbondan korunma yolları
• Şarbon bakterileri toprakta yıllarca yaşayabilir. Bu nedenle şarbon hastalığının yaygın görüldüğü bölgelerde hayvanlara aşı yapılmalıdır.
• Hayvanlarda şarbon vakasına rastlanıldığında kesinlikle sağlık birimlerine haber verilmeli ve bölgenin karantina altına alınması sağlanmalıdır.
• Karantina süresi sona ermeden hayvanlar kesilmemeli ve etleri tüketilmemelidir.
• Şarbonlu olduğundan şüphelenilen veya şarbondan ölen hayvanlar asla kesilmemeli, derisi ya da postu yüzülmemelidir.
• Şarbondan ölen hayvanlar yaklaşık 2 metre derinliğinde çukurlar açılıp üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek gömülmelidir.
• Hasta hayvanların bulundukları yerler ve taşındıkları araçlar dezenfekte edilmelidir.
• Hasta hayvanların temas ettiği yemlikler ve gübreleri yakılarak imha edilmelidir.
• Şarbonun yaygın olduğu bir ülkeye seyahat edildiğinde mümkün olduğunca hayvan ve hayvan derileriyle temastan kaçınmalıdır. Ayrıca iyi pişirilmemiş et yenmemelidir.
• Hayvanlar ve ürünleriyle temasta olanlar beden temizliğine özen göstermelidir.
• Çiğ ya da az pişmiş et yenmemelidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Şarbon Nedir? Nasıl Bulaşır ve Şarbondan Nasıl Korunabiliriz?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Pınar ERMİŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Pınar ERMİŞ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
