Psikolog ve Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenlerin Konumları - (Son Yapılan Düzenlemelerle)
PSİKOLOG VE PSİKOLOJİK DANIŞMAN REHBER ÖĞREMENLERİN DURUMLARI-1 “Son Yapılan Düzenlemelerle…”
Değerli Dostlar ve Saygıdeğer Meslektaşlarım…
Ben 2009 yılı içinde, daha önce bu konuda çok sayıda makale yazdığım için durum anlaşılmıştır şeklinde düşünerek; makale yazmadım. Ancak son günlerde bazı derneklerin,kurumların ve meslektaşlarımın yanlış yorumlamalarını ortadan kaldırmak amacı ile bu makalemi yazmaya karar verdim.
Daha önce özel eğitim ve PDR alanının, tarihi gelişimi ve ülkemize girişi konusunda, makalelerimde belirttiğim önemli hususları, bu alanda çalışanlara ışık tutmak amacıyla; tekrarlamamın yaralı olacağını düşünmekteyim.
Çağdaş, demokratik, bireysel ve öğrenci merkezli ve yönlendirici yapıya sahip,eğitim sistemlerinde; her düzeydeki Eğitim Öğretim Kurumunda özellikle Orta Öğretim Kurumlarında;Psikolojik Danışma ve Rehberlik hizmetlerine, duyulan ihtiyaç ve önemi artırmıştır. “ 1960 lı yıllardan sonra, 2. 5 Yıllık Kalkınma Planı, VII Milli Eğitim Şurası. Özellikle VIII. Eğitim Şurası’nda Orta Öğretimin 1. sınıfının “Yöneltme Sınıfı “ olması kararlaştırılmıştır. Ülkemizde, bu alanda ilk lisans programı, 1965-1966 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde “Eğitim Psikolojisi ve Rehberlik Bölümü” adıyla
kurulmuştur. Daha sonra, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı adını almıştır. IX. Milli Eğitim Şurasında “Rehberlik Dersinin” zorunlu olması; kararları alınmıştır.
1970 yılında, 24 uygulama okulunda Rehberlik Hizmetlerinin Psikoloji ve Pedagoji mezunları “Eğitim Uzman Yardımcıları olarak atanmaya başlamıştır. “Talim Terbiye Kurulu Kararları ile” “ 2 saat rehberlik” ders saati konulmuş……
1974 yılında Eğitim Enstitüsü mezunları “Rehber Öğretmen “ Üniversitelerin Lisans mezunları “Rehberlik Uzmanı , Ankara Üniversitesi Eğitimde Psikolojik Hizmetler / Fen Edebiyat Psikoloji Ana Bilim Dalı mezunları “Üniversiteler Arası Kurul ve daha sonra YÖK kararları ile Psikolog ünvanı verilmiştir. Eğitim dersleri dışında hemen, hemen aynı dersleri gören, bu iki bölüm mezunları atanmaya başlamışlardır.
1989 yılında YÖK, Eğitim fakültelerinin PDR bölümleri ile Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin EPH ile arasında birlik sağlamak gereğini duyarak; bu bölümlerin adını “Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık” olarak belirlemiştir. Eğitim Kurumları’nda görev alan bu bölüm mezunlarına “YÖK’ te görev alan bir hocamızın, adını vermeyeceğim….” Dahiyane buluşu ve görüşü bu konuda etkili olmuş: o yıllarda kullanılan, Psikolog ünvanını yada Psikolojik Danışman ünvanını kullandırırsak; hastane yerine eğitim-öğretim kurumlarına atandıklarında ders ücreti alamazlar….Rehber Öğretmen ünvanı verirsek, diğer öğretmenle gibi ek ders ücreti alırlar…..”
Daha sonra, 1990,1991,1992 yılları arasında mezun olan EPH mezunlarının bazısı Psikolog ünvanı kullanırken, bazıları da aynı yıl aynı programı bitirmelerine karşın, bu unvan verilmemiştir. Bu yanlış ve eşitlikle bağdaşmayan uygulamalar sonucu; bu alanın özlük haklarını korumak amacıyla,1989 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği kurulmuştur. Yargı organları da, YÖK’ ün aynı konuda, 1989-1990 yılları arasında peş peşe iki farklı karar alarak TARİHE GEÇMİŞTİR” 1 kararda, Üniversiteler Arası Kurul Görüşü ile EPH, Psikolog ünvanı kullanır. 2. kararda, EPH Programı’na ve Psikolog ünvanı ile mezun olacağı düşüncesi ile kayıt yaptıran; 2.3. ve son sınıf öğrencilerine “Rehber Öğretmen” ünvanı kullanır. Kararını almıştır.” Kaynak: Gelecegin Egitimi-2003/ Halil TÜRKMEN – Çağdaş, Bireysel ve Yönlendirici Eğitim Dizgesi”
Özel Öğretim Kurumları genel Müdürlüğü’nün; 2008 ve 2009 yıllarında çıkardığı geneleler ve gönderdiği yazıları; bazı meslektaşlarım yanlış yorumlar yapmış, bazıları da ilgili kanunu, yönetmelikleri, yönergeleri incelemeden yada inceleyerek; çıkan genelge ve yazılara, yanlış yorumlar getirmişlerdir. Oysa Anayasal yönetsel düzenlemeler hiyerarşik sıralamasına göre “Anayasa, Kanun, KHK, Tüzük, Yönetmelik, Yönerge, Genelge” sıralaması seklide düzenlenmektedir… Alt basamakta yer alan düzenlemeler ve hükümler; hiyerarşik olarak üst basamağa göre düzenlenmek mecburiyetidedir..
Buradan, şu anlamları çıkarılabiliriz. Eğitim-öğretim, öğretim kurumları özel olsun yada resmi olsun; Anayasaya, kanunlara ve hiyerarşik sıralamaya uygun düzenlenmek zorundadır. Çıkarılacak bir yönetmelik, anayasaya ve kanunlara, uygun olmadan çıkarılamaz. Diğer değişle, genelge yada yazılar; yönetmeliğe uygun düzenlenmek durumundadır. Yani Psikolog/ Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenlerin durumları konusunda asıl bağlayıcı olan 5580 sayılı “Özel Öğretim Kurumları Kanunu 08.02.2007” ve bu kanuna uygun çıkarılan yönetmelikler dikkate alınmalıdır. ” Özel Öğretim Kurumları yönetmeliği, Özel Mesleki Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği, Özel Eğitim Okulları Çerçeve Yönetmeliği …..vb “
Genelge ve yazılar yönetmelilere uygun olarak çıkarılır. Ancak uygulama da görüle aksaklıklara uygun olarak çıkarılan genelgeler ve yazılarla görüş ve açıklamalar yapılabilir. Bu yönü ile ele alındığında Yönetmeliklerde, ilgili kanuna uygunluk kadar bağlayıcılık; genelge ve yazılarda da yönetmeliklere uygunluk aranır.
Bu kanunda, Madde 2:Kurum: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, dershaneleri, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
Madde 8: “Kurumlarda Çalıştırılacak Personel”:Kurumların yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde, en az dengi resmî öğretim kurumlarına atanabilmek için gerekli nitelik ve şartları taşıyanlar, resmî dengi bulunmayan kurumların yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde ise yönetmelikle belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir.
r) Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi: Özel eğitim gerektiren bireylerin konuşma ve dil gelişim güçlüğü, ses bozuklukları, zihinsel, fiziksel, duyusal, sosyal, duygusal veya davranış problemlerini ortadan kaldırmak ya da etkilerini en az seviyeye indirmek, yeteneklerini yeniden en üst seviyeye çıkarmak, temel öz bakım becerileri ile bağımsız yaşam becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını, ifade eder.
Görevlendirme şartları:
MADDE 31 – (1) Her derece ve türdeki kurumlara öğretmen olarak atanacaklarda resmî öğrenim kurumlarına atanacaklarda aranan nitelik ve şartlar aranır. Resmî dengi bulunmayan özel öğretim kurumlarının yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde Bakanlıkça belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 25/11/2008 tarih ve 0.19.01.03.24.P2/59272 sayılı “Rehber Öğretmenler” konulu yazısında;” Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/seanslarına girip girmeyeceklerine dair “ valiliklerin görüş istemeleri üzerine;Talim Terbiye Kurulu’ndan görüş istenmiştir.
PSİKOLOG ve PSİKOLOJİK DANIŞMAN Rehber Öğretmenlerin Durumaları /Konumları-2 “Son Yapılan Düzenlemelerle…”
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 25/11/2008 tarih ve 0.19.01.03.24.P2/59272 sayılı “Rehber Öğretmenler” konulu yazısında;” Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/seanslarına girip girmeyeceklerine dair “ valiliklerin görüş istemeleri üzerine;Talim Terbiye Kurulu’ndan görüş istenmiştir.
Psikolog ve Rehber Öğretmenlerin Özel Öğretimde Ders/ Seans Görevi- Makalem
SON ŞEKLİ İLE (20.04.2007)
ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREV YAPANYÖNETİCİ, KADROLU OLARAK GÖREV YAPAN (ÖĞRETMEN,UZMAN VE USTA ÖĞRETİCİLER İLE DİĞER PERSONELİN) YASAL DERS SAATLERİNE İLİŞKİN ÇİZELGE-Makalem”
22/07/2005 tarih ve 25883sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği:
7) Rehber öğretmen: Talim ve Terbiye Kurulunca belirlenen yüksek öğretim programlarından birini tamamlamış, öncelikle özel eğitim alanında yüksek lisans yapmış veya özel eğitim alanında hizmet içi eğitim programlarına katılmış kişiyi,
11) Psikolog: Üniversitelerin psikoloji alanında lisans eğitimi almış veya "Psikolog" unvanı alan atipik ve uyum güçlüğü olan bireylere tanılama ve terapi hizmetleri veren kişiyi, Gerek Psikolog Gerekse PDR /Rehber Öğretmenlerin Görevleri--Makalem
MEB’ e Bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Görevli Psikolog/ Rehber Öğretmenlerin Derse Girememeleri-Makalem:
Talim Terbiye Kurulunun; 12.07.2004 tarih ve 119 : Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların Atamalarına Esas Olan Alanlar İle Mezun Oldukları Yüksek Öğretim Programları ve Aylık KarşılığıOkutacakları Dersler:
Psikoloji Bölümü (*) ▀ Psikoloji▀ Eğitim Psikolojisi▀ İnsan İlişkileri ▀ Sosyoloji▀ Gerontopsikiyatri (Yaşlı hizmetleri alanı)▀ Gezerek özel eğitim▀ Grup gözetimi ve eğitimi▀ Özel eğitim alan uygulamaları (Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde)
Rehber Öğretmen : 1. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı 2. Psikoloji Bölümü (*) Bu çizelgede Okutacakları dersler boş bırakılmıştır
Psikoloji alanına sadece Ortaöğretim alan Öğretmeliğine ; Tezsiz Yüksek Lisans yada Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayan, Psikoloji Bölümü mezunlarının atanabildiği; TABLOYU LÜTFEN!.. DİKKATLİ İNCELEYİNİZ”
MEB’ na bağlı kurumlara “Resmi yada Özel” atanan Psikoloji yada PDR mezunları mevcut kanun ve yönetmelikler gereği; “Rehber Öğretmen” kadrosu ile atanırlar.Bu durum dikkate alındığında, diğer yönetmelikler kadar, kendileri için çıkarılmış olan “Rehberlik ve Psikolojik Danışa Hizmetleri yönetmeliği” niçin işlerine gelmediği zaman göz ardı ediliyor.
Anlayamıyorum…
Rehberlik ve Psikolojik Danışa Hizmetleri yönetmeliği:
Rehber Öğretmen (Psikolojik Danışman): Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servisleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti veren, üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik ile eğitimde psikolojik hizmetler alanında lisans eğitimi almış personeli, Verilemeyecek Görevler: Madde 55 -Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servislerinde görevli psikolojik danışmanlara yönetim, büro işlerinde, ders, nöbet ve sınav gibi rehberlik ve psikolojik danışmadaki hizmet alanlarıyla ilişkisiz konularda görev verilemez. Ancak bu durum yönetici olarak atanmalarına engel teşkil etmez.
Psikoloji alanına,”Resmi Eğitim Kurumlarına, Psikoloji Bölümü mezunlarının Rehber Öğretmen ünvanı ile atanabildiği, ancak Psikolog ünvanını da kullanabildiği; PDR mezunlarının Rehber Öğretmen olarak atandıkları, ancak Psikolojik danışman ünvanını da kullanabildikleri unutulmamalıdır. Yine rehber öğretmenlere , aylık karşılığı ders görevi verilmediği, ancak 18 saat ders niteliğinde yönetim görevi verildiği, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’nin 55.maddesine göre de rehber öğretmenlere ders görevi verilemeyeceğinden; Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/ seanslarına giremeyeceklerdir.
Son olarak; Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 13 Temmuz -2009 tarih ve 19.01.02.420/6697 sayılı; “EĞİTİM VERECEK PERSONEL” konulu yazıda:
a) 26.03.009 tarih ve B.0.8.TTK.0.01.2.04/323.04/2310 sayılı Talim Terbiye Kurulu mütalaası,
b) 27.03.2009 tarih ve B.0.8. ÖÖG.01.02.420/3023 sayılı yazı,
c) 08.07.009 tarih ve B.0.8.TTK.0.01.2.04/323.04/5084 sayılı Talim Terbiye Kurulu
“EĞİTİM VERECEK PERSONEL VE UYGULAMALARLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR” bölümünde:
1. Bir Destek Eğitim Programının ”Modülün” eğitimini alacak özürlü bireye, zorunlu eğitim personeli tarafından, ayda en az 2 “iki” saat eğitim verilir.
2. 27.03.2009 tarih v 3023 sayılı, Eğitim Verecek Personel; konu yazının, Modül Çizelgelerinin altında, küçükpuntolu yazı ile tekrarlanmıştır. 2. Madden sonra gelen aşağıdaki paragraf ifade edilmiştir. Gerek 27.03 2009 tarihli,gerekse 13 Temmuz 2009 tarihli “Eğitim Verece Personel “ konulu, her iki yazıda; Rehber Öğretmenlerle ilgili olarak: “Zihinsel Engelli Bireylerin Destek Eğitim Programı” Toplumsal yaşam Becerileri, Toplumsal Hayat Modülü, ” Özel Öğrenme Güçlüğü “ Disleksi” Destek Eğitim Programında “Öğrenmeye Hazırlık Modülü”;
Zorunlu eğitim personeli tarafından, ayda en az 2 “iki” saat eğitimden sonra “1. Madde” kalan eğitimi “2009’ da, 4 saat; 2010’ da, 6 saat”
Rehber Öğretmenlik Kadrosunda İstihdam Edilmemek kaydıyla “ Bu Kadrodaki Rehber Öğretmen, Kurum açılışında zorunlu personeldir” Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Ana Bilim Dalı veya Psikoloji Bölümü mezunları da verebilir. Yukarda belirtilmek istenen, Psikolojik Danışman-Rehber Öğretmenin zorunlu personel olarak, yapacakları görevleri, ilgili makalemde ayrıntılı belirttim” Rehberlik ve Psikolojik Danışa görevleri, ile Eğitim Programları, Bireysel Eğitim Programı Geliştirme Kuruluna katılmak vb asli görevleri yaptıkları için ayrıca ders görevi verilemez.
Son olarak, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün …….. tarihinde yayımladığı “ÖZÜRLÜ BİREY MODÜLÜ UYGULAMA KLAVUZUNDA”
Eski destek Eğitim Programlarında: Psikolog veya Rehber Öğretmen; Zorunlu Personel oldukları; ancak, Psikolog derse girerken yine Rehber Öğretmen derse giremez. Hükmü yer alırken; Yeni Destek Eğitim Programlarında “modüllerde “ ise Psikolog, “ Zorunlu Değil, Derse girer.” İfadesi yer almaktadır. Burada Rehber Öğretmen zorunlu personel olmaktan çıkarılmış yorumu yapılması yanlıştır.
1. Madde, dikkatlice okunduğunda; “Bir Destek Eğitim Programının ”Modülün” eğitimini alacak özürlü bireye, zorunlu eğitim personeli tarafından” Eğitim Programlarında eğitim verecek, zorunlu personel kastedilmektedir.Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri’nde eğitim verecek personel “Eğitimci yani öğretmen olması kadar doğal bir durum yoktur. Tabii ki;Psikolog, Fizyoterapist, Odiyolog, Konuşma Terapisti vb. dışında…” Rehber Öğretmen’e Ders görevi verilmemesi hükmü, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri Milli Eğitim Bakanlığına bağlandığı tarihten beri-2006 değişmeyen bir hükümdür.Çünkü, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 31.Maddesi – (1) Her derece ve türdeki kurumlara öğretmen olarak atanacaklarda resmî öğrenim kurumlarına atanacaklarda aranan nitelik ve şartlar aranır. Resmî dengi bulunmayan özel öğretim kurumlarının yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde Bakanlıkça belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir. Hükmü yer almaktadır.
Sonuç olarak, Özel Öğretim kurumlarının hemen, hemen tamamında,“Özel Öğretim Okulları, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri, Özel Eğitim Kursları, Dershaneler vb” Rehber Öğretmen kadrosu, zorunlu bulundurulması gereken personeldir. Ancak ders görevi verilemez. “Zorunlu Rehber Öğretmenlik kadrosunda istihdam edilmeyen, Rehber Öğretmen veya Psikolog derse girer. 13 Temmuz 2009 tarihli “Eğitim Verece Personel “ Madde-2 yukarıda yer almıştır”
Benim bu konudaki önerim ve kişisel görüşüm:
Psikoloji, Eğitimde Psikolojik Hizmetler, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Programları kardeş programlardır. Her üç programın da ortak noktası Psikoloji Bilimi:” insan ve hayvan davranışları inceleyen bilim dalı….” İçermesidir. Başlangıçta Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanununda ve O yıllarda uygulanan Eğitim Siteminin yapısı gereği, bu mesleğe öncelikli olarak eğitim sektöründe önem verilmeye başlanmıştır “Bu yönü ile psikolojik hizmetler açısından, rehberlik ön plana getirilerek; her bireyin ihtiyaç duyduğu psikolojik danışma rehberliğin gölgesinde bırakılmıştır. Bu amaçla eğitim-öğretim kurumlarında Rehberlik Büroları, rehberlik servisleri oluşturulması ile sorunlar başlamıştır. Bu birimlerin adı “Psikolojik Danışma servisi, Birimi, Merkezi vb.” iade edilseydi; bu sorunlar yaşanmayacaktı. O yıllarda hastanelerde bile psikiyatristler, psikologlara direnmiş “Hatta tıp mezunu mu sun? Soruları ile sık, sık karşılaşılmıştır” ve kendilerinin alanına girmeyen, psikologların alanı ile ilgili konuları, görev paylaşımı ve etik ilkeler gereği hastalarını “danışanlarını” psikologlara havale yapmamışlardır. “Özellikle, Psikoterapi, Psikolojik Danışma…..” Bu günlere gelinceye kadar ne mücadeleler verilmiştir. Bütün bu yönleri ile ele aldığımızda Psikoloji ve PDR kardeş programladır. Bu güne kadar çözümsüz kalan sorunun tek çözümü:Üniversitelerin ilgili bölüm başkanlarının,ilgili dernek ve kuruluş temsilcilerinin bir araya gelerek kararlar almaları; YÖK’ ün bu doğrultuda karar almasında etkin olmalıdırlar.“Çağımızda ağırlıklı olarak eğitim, sağlık, adalet vb. bakanlıklara bağlı kurumlarda, yanlış anlaşılmalar neden olan servis ve birimler yerine “Psikolojik Danışma Hizmetleri” adlı birimler oluşturulmalıdır. “Bu birimlerde, Psikiyatr, psikolog, psikolojik danışman, uzman terapistler……” görevlendirilmelidir. Ayrıca tüm bakanlıkların taşra teşkilatlarına ağlı kurumlar da bile bu birimler oluşturulmalıdır. Burada görev yapan inan unsurudur. Sağlıklı bireyler yetiştirmenin ve sağlıklı topluma dönüşmenin yolu budur diye düşünüyorum……
İlgilenenlere, Saygılarımla…
Psikolog/ Halil TÜRKMEN
Değerli Dostlar ve Saygıdeğer Meslektaşlarım…
Ben 2009 yılı içinde, daha önce bu konuda çok sayıda makale yazdığım için durum anlaşılmıştır şeklinde düşünerek; makale yazmadım. Ancak son günlerde bazı derneklerin,kurumların ve meslektaşlarımın yanlış yorumlamalarını ortadan kaldırmak amacı ile bu makalemi yazmaya karar verdim.
Daha önce özel eğitim ve PDR alanının, tarihi gelişimi ve ülkemize girişi konusunda, makalelerimde belirttiğim önemli hususları, bu alanda çalışanlara ışık tutmak amacıyla; tekrarlamamın yaralı olacağını düşünmekteyim.
Çağdaş, demokratik, bireysel ve öğrenci merkezli ve yönlendirici yapıya sahip,eğitim sistemlerinde; her düzeydeki Eğitim Öğretim Kurumunda özellikle Orta Öğretim Kurumlarında;Psikolojik Danışma ve Rehberlik hizmetlerine, duyulan ihtiyaç ve önemi artırmıştır. “ 1960 lı yıllardan sonra, 2. 5 Yıllık Kalkınma Planı, VII Milli Eğitim Şurası. Özellikle VIII. Eğitim Şurası’nda Orta Öğretimin 1. sınıfının “Yöneltme Sınıfı “ olması kararlaştırılmıştır. Ülkemizde, bu alanda ilk lisans programı, 1965-1966 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde “Eğitim Psikolojisi ve Rehberlik Bölümü” adıyla
kurulmuştur. Daha sonra, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı adını almıştır. IX. Milli Eğitim Şurasında “Rehberlik Dersinin” zorunlu olması; kararları alınmıştır.
1970 yılında, 24 uygulama okulunda Rehberlik Hizmetlerinin Psikoloji ve Pedagoji mezunları “Eğitim Uzman Yardımcıları olarak atanmaya başlamıştır. “Talim Terbiye Kurulu Kararları ile” “ 2 saat rehberlik” ders saati konulmuş……
1974 yılında Eğitim Enstitüsü mezunları “Rehber Öğretmen “ Üniversitelerin Lisans mezunları “Rehberlik Uzmanı , Ankara Üniversitesi Eğitimde Psikolojik Hizmetler / Fen Edebiyat Psikoloji Ana Bilim Dalı mezunları “Üniversiteler Arası Kurul ve daha sonra YÖK kararları ile Psikolog ünvanı verilmiştir. Eğitim dersleri dışında hemen, hemen aynı dersleri gören, bu iki bölüm mezunları atanmaya başlamışlardır.
1989 yılında YÖK, Eğitim fakültelerinin PDR bölümleri ile Eğitim Bilimleri Fakültesi’nin EPH ile arasında birlik sağlamak gereğini duyarak; bu bölümlerin adını “Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık” olarak belirlemiştir. Eğitim Kurumları’nda görev alan bu bölüm mezunlarına “YÖK’ te görev alan bir hocamızın, adını vermeyeceğim….” Dahiyane buluşu ve görüşü bu konuda etkili olmuş: o yıllarda kullanılan, Psikolog ünvanını yada Psikolojik Danışman ünvanını kullandırırsak; hastane yerine eğitim-öğretim kurumlarına atandıklarında ders ücreti alamazlar….Rehber Öğretmen ünvanı verirsek, diğer öğretmenle gibi ek ders ücreti alırlar…..”
Daha sonra, 1990,1991,1992 yılları arasında mezun olan EPH mezunlarının bazısı Psikolog ünvanı kullanırken, bazıları da aynı yıl aynı programı bitirmelerine karşın, bu unvan verilmemiştir. Bu yanlış ve eşitlikle bağdaşmayan uygulamalar sonucu; bu alanın özlük haklarını korumak amacıyla,1989 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği kurulmuştur. Yargı organları da, YÖK’ ün aynı konuda, 1989-1990 yılları arasında peş peşe iki farklı karar alarak TARİHE GEÇMİŞTİR” 1 kararda, Üniversiteler Arası Kurul Görüşü ile EPH, Psikolog ünvanı kullanır. 2. kararda, EPH Programı’na ve Psikolog ünvanı ile mezun olacağı düşüncesi ile kayıt yaptıran; 2.3. ve son sınıf öğrencilerine “Rehber Öğretmen” ünvanı kullanır. Kararını almıştır.” Kaynak: Gelecegin Egitimi-2003/ Halil TÜRKMEN – Çağdaş, Bireysel ve Yönlendirici Eğitim Dizgesi”
Özel Öğretim Kurumları genel Müdürlüğü’nün; 2008 ve 2009 yıllarında çıkardığı geneleler ve gönderdiği yazıları; bazı meslektaşlarım yanlış yorumlar yapmış, bazıları da ilgili kanunu, yönetmelikleri, yönergeleri incelemeden yada inceleyerek; çıkan genelge ve yazılara, yanlış yorumlar getirmişlerdir. Oysa Anayasal yönetsel düzenlemeler hiyerarşik sıralamasına göre “Anayasa, Kanun, KHK, Tüzük, Yönetmelik, Yönerge, Genelge” sıralaması seklide düzenlenmektedir… Alt basamakta yer alan düzenlemeler ve hükümler; hiyerarşik olarak üst basamağa göre düzenlenmek mecburiyetidedir..
Buradan, şu anlamları çıkarılabiliriz. Eğitim-öğretim, öğretim kurumları özel olsun yada resmi olsun; Anayasaya, kanunlara ve hiyerarşik sıralamaya uygun düzenlenmek zorundadır. Çıkarılacak bir yönetmelik, anayasaya ve kanunlara, uygun olmadan çıkarılamaz. Diğer değişle, genelge yada yazılar; yönetmeliğe uygun düzenlenmek durumundadır. Yani Psikolog/ Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenlerin durumları konusunda asıl bağlayıcı olan 5580 sayılı “Özel Öğretim Kurumları Kanunu 08.02.2007” ve bu kanuna uygun çıkarılan yönetmelikler dikkate alınmalıdır. ” Özel Öğretim Kurumları yönetmeliği, Özel Mesleki Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği, Özel Eğitim Okulları Çerçeve Yönetmeliği …..vb “
Genelge ve yazılar yönetmelilere uygun olarak çıkarılır. Ancak uygulama da görüle aksaklıklara uygun olarak çıkarılan genelgeler ve yazılarla görüş ve açıklamalar yapılabilir. Bu yönü ile ele alındığında Yönetmeliklerde, ilgili kanuna uygunluk kadar bağlayıcılık; genelge ve yazılarda da yönetmeliklere uygunluk aranır.
Bu kanunda, Madde 2:Kurum: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, dershaneleri, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
Madde 8: “Kurumlarda Çalıştırılacak Personel”:Kurumların yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde, en az dengi resmî öğretim kurumlarına atanabilmek için gerekli nitelik ve şartları taşıyanlar, resmî dengi bulunmayan kurumların yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde ise yönetmelikle belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir.
08.Mart-208 tarih ve 26810 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe girenMilli Eğitm Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği:
r) Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi: Özel eğitim gerektiren bireylerin konuşma ve dil gelişim güçlüğü, ses bozuklukları, zihinsel, fiziksel, duyusal, sosyal, duygusal veya davranış problemlerini ortadan kaldırmak ya da etkilerini en az seviyeye indirmek, yeteneklerini yeniden en üst seviyeye çıkarmak, temel öz bakım becerileri ile bağımsız yaşam becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını, ifade eder.
Görevlendirme şartları:
MADDE 31 – (1) Her derece ve türdeki kurumlara öğretmen olarak atanacaklarda resmî öğrenim kurumlarına atanacaklarda aranan nitelik ve şartlar aranır. Resmî dengi bulunmayan özel öğretim kurumlarının yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde Bakanlıkça belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 25/11/2008 tarih ve 0.19.01.03.24.P2/59272 sayılı “Rehber Öğretmenler” konulu yazısında;” Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/seanslarına girip girmeyeceklerine dair “ valiliklerin görüş istemeleri üzerine;Talim Terbiye Kurulu’ndan görüş istenmiştir.
PSİKOLOG ve PSİKOLOJİK DANIŞMAN Rehber Öğretmenlerin Durumaları /Konumları-2 “Son Yapılan Düzenlemelerle…”
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 25/11/2008 tarih ve 0.19.01.03.24.P2/59272 sayılı “Rehber Öğretmenler” konulu yazısında;” Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/seanslarına girip girmeyeceklerine dair “ valiliklerin görüş istemeleri üzerine;Talim Terbiye Kurulu’ndan görüş istenmiştir.
Psikolog ve Rehber Öğretmenlerin Özel Öğretimde Ders/ Seans Görevi- Makalem
SON ŞEKLİ İLE (20.04.2007)
ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARINDA GÖREV YAPANYÖNETİCİ, KADROLU OLARAK GÖREV YAPAN (ÖĞRETMEN,UZMAN VE USTA ÖĞRETİCİLER İLE DİĞER PERSONELİN) YASAL DERS SAATLERİNE İLİŞKİN ÇİZELGE-Makalem”
22/07/2005 tarih ve 25883sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği:
7) Rehber öğretmen: Talim ve Terbiye Kurulunca belirlenen yüksek öğretim programlarından birini tamamlamış, öncelikle özel eğitim alanında yüksek lisans yapmış veya özel eğitim alanında hizmet içi eğitim programlarına katılmış kişiyi,
11) Psikolog: Üniversitelerin psikoloji alanında lisans eğitimi almış veya "Psikolog" unvanı alan atipik ve uyum güçlüğü olan bireylere tanılama ve terapi hizmetleri veren kişiyi, Gerek Psikolog Gerekse PDR /Rehber Öğretmenlerin Görevleri--Makalem
MEB’ e Bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Görevli Psikolog/ Rehber Öğretmenlerin Derse Girememeleri-Makalem:
Talim Terbiye Kurulunun; 12.07.2004 tarih ve 119 : Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların Atamalarına Esas Olan Alanlar İle Mezun Oldukları Yüksek Öğretim Programları ve Aylık KarşılığıOkutacakları Dersler:
Psikoloji Bölümü (*) ▀ Psikoloji▀ Eğitim Psikolojisi▀ İnsan İlişkileri ▀ Sosyoloji▀ Gerontopsikiyatri (Yaşlı hizmetleri alanı)▀ Gezerek özel eğitim▀ Grup gözetimi ve eğitimi▀ Özel eğitim alan uygulamaları (Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde)
Rehber Öğretmen : 1. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı 2. Psikoloji Bölümü (*) Bu çizelgede Okutacakları dersler boş bırakılmıştır
Psikoloji alanına sadece Ortaöğretim alan Öğretmeliğine ; Tezsiz Yüksek Lisans yada Pedagojik Formasyon Programını başarı ile tamamlayan, Psikoloji Bölümü mezunlarının atanabildiği; TABLOYU LÜTFEN!.. DİKKATLİ İNCELEYİNİZ”
MEB’ na bağlı kurumlara “Resmi yada Özel” atanan Psikoloji yada PDR mezunları mevcut kanun ve yönetmelikler gereği; “Rehber Öğretmen” kadrosu ile atanırlar.Bu durum dikkate alındığında, diğer yönetmelikler kadar, kendileri için çıkarılmış olan “Rehberlik ve Psikolojik Danışa Hizmetleri yönetmeliği” niçin işlerine gelmediği zaman göz ardı ediliyor.
Anlayamıyorum…
Rehberlik ve Psikolojik Danışa Hizmetleri yönetmeliği:
Rehber Öğretmen (Psikolojik Danışman): Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servisleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti veren, üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik ile eğitimde psikolojik hizmetler alanında lisans eğitimi almış personeli, Verilemeyecek Görevler: Madde 55 -Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servislerinde görevli psikolojik danışmanlara yönetim, büro işlerinde, ders, nöbet ve sınav gibi rehberlik ve psikolojik danışmadaki hizmet alanlarıyla ilişkisiz konularda görev verilemez. Ancak bu durum yönetici olarak atanmalarına engel teşkil etmez.
Psikoloji alanına,”Resmi Eğitim Kurumlarına, Psikoloji Bölümü mezunlarının Rehber Öğretmen ünvanı ile atanabildiği, ancak Psikolog ünvanını da kullanabildiği; PDR mezunlarının Rehber Öğretmen olarak atandıkları, ancak Psikolojik danışman ünvanını da kullanabildikleri unutulmamalıdır. Yine rehber öğretmenlere , aylık karşılığı ders görevi verilmediği, ancak 18 saat ders niteliğinde yönetim görevi verildiği, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği’nin 55.maddesine göre de rehber öğretmenlere ders görevi verilemeyeceğinden; Rehber öğretmenlerin bireysel ve grup eğitimi derslerine/ seanslarına giremeyeceklerdir.
Son olarak; Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 13 Temmuz -2009 tarih ve 19.01.02.420/6697 sayılı; “EĞİTİM VERECEK PERSONEL” konulu yazıda:
a) 26.03.009 tarih ve B.0.8.TTK.0.01.2.04/323.04/2310 sayılı Talim Terbiye Kurulu mütalaası,
b) 27.03.2009 tarih ve B.0.8. ÖÖG.01.02.420/3023 sayılı yazı,
c) 08.07.009 tarih ve B.0.8.TTK.0.01.2.04/323.04/5084 sayılı Talim Terbiye Kurulu
“EĞİTİM VERECEK PERSONEL VE UYGULAMALARLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR” bölümünde:
1. Bir Destek Eğitim Programının ”Modülün” eğitimini alacak özürlü bireye, zorunlu eğitim personeli tarafından, ayda en az 2 “iki” saat eğitim verilir.
2. 27.03.2009 tarih v 3023 sayılı, Eğitim Verecek Personel; konu yazının, Modül Çizelgelerinin altında, küçükpuntolu yazı ile tekrarlanmıştır. 2. Madden sonra gelen aşağıdaki paragraf ifade edilmiştir. Gerek 27.03 2009 tarihli,gerekse 13 Temmuz 2009 tarihli “Eğitim Verece Personel “ konulu, her iki yazıda; Rehber Öğretmenlerle ilgili olarak: “Zihinsel Engelli Bireylerin Destek Eğitim Programı” Toplumsal yaşam Becerileri, Toplumsal Hayat Modülü, ” Özel Öğrenme Güçlüğü “ Disleksi” Destek Eğitim Programında “Öğrenmeye Hazırlık Modülü”;
Zorunlu eğitim personeli tarafından, ayda en az 2 “iki” saat eğitimden sonra “1. Madde” kalan eğitimi “2009’ da, 4 saat; 2010’ da, 6 saat”
Rehber Öğretmenlik Kadrosunda İstihdam Edilmemek kaydıyla “ Bu Kadrodaki Rehber Öğretmen, Kurum açılışında zorunlu personeldir” Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Ana Bilim Dalı veya Psikoloji Bölümü mezunları da verebilir. Yukarda belirtilmek istenen, Psikolojik Danışman-Rehber Öğretmenin zorunlu personel olarak, yapacakları görevleri, ilgili makalemde ayrıntılı belirttim” Rehberlik ve Psikolojik Danışa görevleri, ile Eğitim Programları, Bireysel Eğitim Programı Geliştirme Kuruluna katılmak vb asli görevleri yaptıkları için ayrıca ders görevi verilemez.
Son olarak, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün …….. tarihinde yayımladığı “ÖZÜRLÜ BİREY MODÜLÜ UYGULAMA KLAVUZUNDA”
Eski destek Eğitim Programlarında: Psikolog veya Rehber Öğretmen; Zorunlu Personel oldukları; ancak, Psikolog derse girerken yine Rehber Öğretmen derse giremez. Hükmü yer alırken; Yeni Destek Eğitim Programlarında “modüllerde “ ise Psikolog, “ Zorunlu Değil, Derse girer.” İfadesi yer almaktadır. Burada Rehber Öğretmen zorunlu personel olmaktan çıkarılmış yorumu yapılması yanlıştır.
1. Madde, dikkatlice okunduğunda; “Bir Destek Eğitim Programının ”Modülün” eğitimini alacak özürlü bireye, zorunlu eğitim personeli tarafından” Eğitim Programlarında eğitim verecek, zorunlu personel kastedilmektedir.Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri’nde eğitim verecek personel “Eğitimci yani öğretmen olması kadar doğal bir durum yoktur. Tabii ki;Psikolog, Fizyoterapist, Odiyolog, Konuşma Terapisti vb. dışında…” Rehber Öğretmen’e Ders görevi verilmemesi hükmü, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri Milli Eğitim Bakanlığına bağlandığı tarihten beri-2006 değişmeyen bir hükümdür.Çünkü, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 31.Maddesi – (1) Her derece ve türdeki kurumlara öğretmen olarak atanacaklarda resmî öğrenim kurumlarına atanacaklarda aranan nitelik ve şartlar aranır. Resmî dengi bulunmayan özel öğretim kurumlarının yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde Bakanlıkça belirtilen nitelik ve şartları taşıyanlar görevlendirilir. Hükmü yer almaktadır.
Sonuç olarak, Özel Öğretim kurumlarının hemen, hemen tamamında,“Özel Öğretim Okulları, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri, Özel Eğitim Kursları, Dershaneler vb” Rehber Öğretmen kadrosu, zorunlu bulundurulması gereken personeldir. Ancak ders görevi verilemez. “Zorunlu Rehber Öğretmenlik kadrosunda istihdam edilmeyen, Rehber Öğretmen veya Psikolog derse girer. 13 Temmuz 2009 tarihli “Eğitim Verece Personel “ Madde-2 yukarıda yer almıştır”
Benim bu konudaki önerim ve kişisel görüşüm:
Psikoloji, Eğitimde Psikolojik Hizmetler, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Programları kardeş programlardır. Her üç programın da ortak noktası Psikoloji Bilimi:” insan ve hayvan davranışları inceleyen bilim dalı….” İçermesidir. Başlangıçta Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanununda ve O yıllarda uygulanan Eğitim Siteminin yapısı gereği, bu mesleğe öncelikli olarak eğitim sektöründe önem verilmeye başlanmıştır “Bu yönü ile psikolojik hizmetler açısından, rehberlik ön plana getirilerek; her bireyin ihtiyaç duyduğu psikolojik danışma rehberliğin gölgesinde bırakılmıştır. Bu amaçla eğitim-öğretim kurumlarında Rehberlik Büroları, rehberlik servisleri oluşturulması ile sorunlar başlamıştır. Bu birimlerin adı “Psikolojik Danışma servisi, Birimi, Merkezi vb.” iade edilseydi; bu sorunlar yaşanmayacaktı. O yıllarda hastanelerde bile psikiyatristler, psikologlara direnmiş “Hatta tıp mezunu mu sun? Soruları ile sık, sık karşılaşılmıştır” ve kendilerinin alanına girmeyen, psikologların alanı ile ilgili konuları, görev paylaşımı ve etik ilkeler gereği hastalarını “danışanlarını” psikologlara havale yapmamışlardır. “Özellikle, Psikoterapi, Psikolojik Danışma…..” Bu günlere gelinceye kadar ne mücadeleler verilmiştir. Bütün bu yönleri ile ele aldığımızda Psikoloji ve PDR kardeş programladır. Bu güne kadar çözümsüz kalan sorunun tek çözümü:Üniversitelerin ilgili bölüm başkanlarının,ilgili dernek ve kuruluş temsilcilerinin bir araya gelerek kararlar almaları; YÖK’ ün bu doğrultuda karar almasında etkin olmalıdırlar.“Çağımızda ağırlıklı olarak eğitim, sağlık, adalet vb. bakanlıklara bağlı kurumlarda, yanlış anlaşılmalar neden olan servis ve birimler yerine “Psikolojik Danışma Hizmetleri” adlı birimler oluşturulmalıdır. “Bu birimlerde, Psikiyatr, psikolog, psikolojik danışman, uzman terapistler……” görevlendirilmelidir. Ayrıca tüm bakanlıkların taşra teşkilatlarına ağlı kurumlar da bile bu birimler oluşturulmalıdır. Burada görev yapan inan unsurudur. Sağlıklı bireyler yetiştirmenin ve sağlıklı topluma dönüşmenin yolu budur diye düşünüyorum……
İlgilenenlere, Saygılarımla…
Psikolog/ Halil TÜRKMEN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Psikolog ve Psikolojik Danışman Rehber Öğretmenlerin Konumları - (Son Yapılan Düzenlemelerle)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Halil TÜRKMEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Halil TÜRKMEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
